Samvinnan - 01.12.1972, Blaðsíða 35

látnir setja innstungur fyrir hlustunar-
tæki sem víðast í salnum. Auk þægilegra
sæta og hlustunarskilyrða með sjálfsaf-
greiðslu (t. d. kassettubandspilurum) má
í framtíðinni hugsa sér samstæður, sem
auk plötuspilara og/eða bandspilara hafi
kvikmyndasýningarvél, og allskyns ný-
tizkulegan tæknibúnað til að sýna allra-
handa tónlistarkvikmyndir, taka upp
sjónvarpssendingar frá tónleikum o. s.
frv. Sömuieiðis skuggamyndaseríur í lit-
um, til dæmis „Frægar fiðlur og meist-
arar þeirra“, „Ævi Mozarts" og annað
þessháttar. Allt þetta verður að sjálf-
sögðu ekki útvegað þegar í stað, en þeg-
ar safn er skipulagt með nútíðarþarfir i
huga verður jafnan að hafa fyrir augum
þarfir framtíðarinnar, þannig að ekki
verði verulegir tæknilegir erfiðleikar
samfara breytingum og stækkunum. Auk
þessara einstaklingsbundnu afgreiðslu-
staða verður svo að vera „miðstöð" sem
sent getur efni, sem um er beðið, í ýmsar
áttir, svosem til beat-salarins, útlánasal-
arins, til þeirra sem ekki vilja sjálfir
eiga við tækin, til annarra deilda í al-
menningssafninu, til dæmis lestrarsalar,
fagbókasalar o. s. frv. Þó verður barna-
safnið að hafa eigin tækjabúnað, sem
hægt sé að tengja ævintýratímum, tón-
listarleiksal og þessháttar.
Sé nauðsynlegt að velja á milli ofan-
greind.a tveggja þjónustuforma, þegar
nýtt tónlistarsafn er reist, mæli ég per-
sónulega með því, að fyrst sé valin „mið-
stöðin“, en síðan verði komið upp sjálfs-
afgreiðslutækjunum, þegar aðstæður
leyfa. Mín reynsla er sú, að „miðstöð",
sem auðvelt er að stjórna og nær til
allra hlustunartækja og hátalara og er
einnig tengd samtalskerfi, sé alveg nægi-
leg og þjóni sínum tilgangi.
Þessi „miðstöð“ verður einnig að vera
í tónlistardeildinni og helzt í rólegu
horni þar sem almenningur nær ekki til
hennar. Eigi tónlistardeildin að hafa
eigin útlánaskráningu, verður hún, auk
þess sem áður var talið, að hafa af-
markað svæði með myndavélum, dreifi-
vagni fyrir plötur, miklu rými til afhend-
inga og eftirlits, vinnuborði með smásjá
til að fylgjast með plötum sem er skilað,
fráteknum plötum, nótum og bókum,
handbæru „fljótandi" safni af vinsæl-
ustu plötunum, varaforða af plasthylkj-
um, „skyrtum“ (yzta pappírshylki plöt-
unnar), hreinsivökvum og ýmsu öðru. Ég
hugsa mér að þetta afmarkaða svæði
væri í næsta námunda við „miðstöðina"
og myndaði þannig „hlíf“ gegn almenn-
ingi, og mundi þá starfslið þar einnig
geta annazt flokkun og plötuspilara.
Hortt til framtíðarinnar
Að hafa eigið afmarkað svæði til af-
hendingar og útlánaskráningar hefur
mikla kosti í för með sér, en krefst vita-
skuld aukins vinnuafls. Meginkosturinn
er sá, að þá getur tónlistardeildin haft
þar eigin starfslið og veitt því sérmennt-
un á þessu sviði, sem er greinilega alls
óskylt bóklega sviðinu. Slíka sérmenntun
væri mun erfiðara að veita ef svæðið
væ i sameiginlegt fyrir almenningssafn-
ið í heild — að minnstakosti einsog
stendur. Sé horft framá veginn, segjum
tíu ár, þá mun myndin einnig breytast.
Ég skal reyna að rökstyðja það. Einsog
nú er ástatt — og þetta á við alllangt
framí tímann — er nauðsynlegt að fara
yfir allar plötur og leita að rispum,
fingrafitu, hnúðum eftir heita ofna eða
sólheitar gluggakistur, leifum af hlífðar-
vökvum o. s. frv. Þetta stafar einungis
af því, að plötuútlán eru svo ný af nál-
inni, að fólk er ekki enn búið að átta
sig á því, hvernig fara eigi með þennan
„nýja“ miðil. Enginn hefur kennt því,
að ekki eigi að taka á plötunni með öll-
um tíu fingrum, að ekki megi flytja nál-
arhljóðnemann í miðju verki. Kaupmenn
selja með ánægju hlífðarvökva, sem fólk
hellir yfir plötuna í miklu magni með
þeim árangri að á hana sezt feit himna,
sem er næstum ómögulegt að ná burt
aftur (það er hægt með hreinu alkóhóli
og eimuðu vatni). Séu plötur athugaðar
þegar þær eru afhentar og meðan lán-
takinn bíður, er bæði hægt að fá greidd-
ar skaðabætur fyrir nýjar (heyranlegar)
rispur og hálf- eða aleyðilagðar plötur
og koma óhreinum plötum i hreinsun, og
svo er líka hægt að ræða við lántakann
um rétta meðferð á lánuðum plötum.
Það er leiðinlegt og þreytandi starf fyrir
þá sem í því standa, en það borgar sig.
Við gerðum það ekki fyrstu þrjár vik-
27