Andvari

Árgangur

Andvari - 01.07.1960, Síða 17

Andvari - 01.07.1960, Síða 17
ANDVAItÍ iiJAKNl PÁLSSON OG SÁMTIÐ IIANS 111 Játa prenta þau á sinn kostnað, el með þyrlti, en senda heilbrigðisráðinu skýrslu um aðw'erðir sínar og gang veikinnar. o ö ö ö I Ionum bar að gela gætur að öllu fáséðu og nýjungum í ríki náttúrunnar og árlega senda vísindafélaginu skýrslu urn það. Loks átti landlæknir að fylgjast með, að skottulæknar og bartskerar fremdu ekki lækningar nerna hann hefði prófað þá og teldi þá hæfa til þess og þá veitt þeim réttindi til starfsins. Amtmanninum og biskupunum var svo falið að sjá um, að landlæknir starfaði samkvæmt erindisbréfinu. Launin voru 300 Rd. á ári og frítt jarðnæði á vel hýstri og góðri jörð, auk 200 Rd. fyrir meðölum snauðra, og síðar fékk landlæknir fæðispeninga fyrir þá, er voru við læknisnám hjá honum, og nokkur önnur fríðindi. Miðað við að landfysici í Danmörku höfðu ekki yfir 300 Rd. í laun, þá virðast laun Bjarna allálitleg, en ef hugleitt er, að 1703 er nær sjötti hver íslendingur þurfalingur (Andvari 72, bls. 47) og að þeir hata trúlega verið enn fleiri, er Bjarni settist bér að, og að honurn bar að veita þeim, senr fátæktarvitnisburð höfðu, ókeypis beknisbjálp og rneðöl, þá verður skiljanlegt, að hann átti ætíð í fjárhagsörðug- leikunr og dó snauður maður. Harðsvíraður, fégjarn maður hefði eflaust harkað al sér átroðning fátækra, en Bjarni var brjóstgóður og stóðst ekki raunir þeirra, beldur veitti mörgum þeirra fæði og aðhlynningu á sínu eigin heimili, meðan þeir voru undir læknishendi. Auk þess hefur svo heilsuleysi Bjarna og vín- hneigð gert sitt til, að honum búnaðist ekki vel. Til vínhneigðarinnar rná trúlegá rekja efni bréfs dags. 9. maí 1760 frá rentukammerinu til Magnúsar amtmanns Gíslasonar, en í því eru fyrst ítrekuð fyrirmæli úr bréfi frá 29. apríl s. á. um, að anitmaður hafi vakandi auga með embættisfærslu landlæknis, en síðan er amt- manni jafnframt falið að fylgjast vel með einkalífi landlæknis og gefa skýrslu Uln það „da Bjarne Poulsen .... ikke er os meget bekjendt, hvorimod hans Embede udfordrer en meget ædruelig, forsigtig og fornuftig Levemode." (Lovs. f- Isl. III, 396-397). Það er auðskilið, að ekki hefur veitt af reglusömu líferni, ef vel átti að SJnna öllum greinum erindisbréfsins, en hvorki það né ókunnugleiki á Bjarna 8eta réttlætt að fylgjast með einkalífi hans, til þess hljóta að liggja aðrar ástæður, sv° einstök sem þessi fyrirmæli eru. Það verður því naumast sagt, að mulið hafi verið undir brautryðjanda ís- lenzkra heilbrigðismála, hvorki af löndum hans né stjórnarvöldum, en þrátt ^ydr það, veikindi og vínhneigð, varð honum þó vel ágengt í þeim málum. Þegar a lyrsta embættisári tók Bjarni sinn fyrsta nemanda í læknisfræði, og alls munu Þeir hafa orðið 11, sem lærðu hjá honum um lengri eða skemmri tíma, og af þeim voru fjórir orðnir fjórðungskirugar áður en hann lézt, en sá fimmti
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100

x

Andvari

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.