Andvari - 01.07.1960, Page 94

188
JÓIIANN KR. ÓLAFSSON
ANDVAIII
væri mjög nærri lagi. Ég tel, að þetta
gcti gcfið nokkra hugmynd um það vatns-
magn er áin flutti fram. Það mun láta
nærri, að áin renni með 4—5 m hraða á
sekúndu með venjulegu vatni, en að
líkindum nokkru hraðar með svona miklu
vatni.
Þá har svo við sunnudaginn næstan
fyrir hvítasunnu vorið 1920, að við lögð-
um af stað austur að Jökulsá fjórir karl-
menn og ein stúlka, sem var matráðskona
hjá okkur þetta sumar. Hellisheiði var þá
talin ófær með flutning, enda hafði vetur-
inn verið snjóasamur mjög. Var því feng-
inn mótorbátur til að flytja okkur austur
á Eyrarbakka, en þaðan fórum við á hest-
um austur að Nikkhól í Mýrdal. Þar
héldum við til með fæði og legurúm, þar
til á annan í hvítasunnu, að við vorurn
komin það langt með íbúðarskúr okkar
við ána, að við gáturn flutt í hann. Dag-
inn eftir var svo farið að mæla fyrir stöpl-
unurn, og jafnhliða var haldið áfram
smíði íbúðarskúrsins. Honum var skipt
niður í fjögur íveruherbergi, eldhús, búr
og borðsah Mig minnir að hann væri
11X30 m að flatarmáli. Það var allgott
hús, klætt 1" panelborðum og pappa-
klætt utan. Þriðja daginn sem við vorum
þarna kom fyrsti mótorbáturinn til okk-
ar, frá Vestmannaeyjum, hann kom með
alls konar áhöld til vinnunnar, svo og
fatnað og rúmfatnað okkar sunnanmanna
og einnig þeirra, er þaðan lcomu síðar,
einnig öll áhöld til matseldar, eldavélar,
potta, ásamt alls konar öðrurn matarílát-
um, svo og mat alls konar er þurfti. Mjólk
kcyptum við austur í Mýrdal, og urðum
við að sækja hana daglega, það gerði
drengur 11 ára. Nú fórum við að fjölga
mönnum og grafa fyrir fyrsta stöplinum,
sem var endastöpull að vestanverðu. Þá
rákum við okkur fljótlega á það, að ekki
mátti hætta vinnu að kvöldi eins og
venjulega. Þegar við komum að gryfjunni
einn morguninn, var hátt í henni af
vatni, var þá farið að dæla upp úr henni,
því var ekki lokið fyrr en eftir hádegi,
enda þá farið að renna í hana svo mikið
vatn, að stöðugt þurfti að dæla, þótt þurr-
ausið væri í botn. Var þá skipt í vaktir, og
vann hver vakt í sex klukkustundir, var
því oftast unnið í tólf stundir á dag, en
stundum allmiklu meira, ef þörf krafði.
Þó gáturn við sleppt vöktum fyrsta og
jafnvel annan daginn við hverja gryfju'
Gryfjurnar voru um 6,7 m langar, um
3 m breiðar og 4,5 m djúpar, frá meðal-
hæð auranna. Botnlagið í ánni var alls
staðar að heita mátti það sama, það skipt-
ist í þrjú lög, hvert öðru mjög ólík að
gerð. Efsta lagið var sandur, möl og grjót,
en í því var ekki mikið af stórgrýti, en þ°
alltaf nokkuð. Við höfðum þrífót með
handspili til þess að ná því upp. Þetta
lag var allbreytilegt að þykkt, ]rar sem
farvegir voru gat það farið í 80—100 sm,
en þar sem hæst var yfir 2 m. Næsta lag,
sem var að mestu levti grjót af ýnrsum
stærðum, var um 1,5 m. Neðst í þessu
lagi var næstum eingöngu stórgrýti, 1
þessu lagi jókst mjög rennsli í gryfjurnar,
það var svo opið, og fór alltaf vaxandi eft-
ir það. Undir þessu grjótlagi var óhreyfð-
ur botn, enda sýndi stórgrýtið, að am
hafði ekki grafið dýpra niður. Neðsta
lagið var samanpressaður jökulleir með
smámöl. Þetta lag var erfiðast að grafa,
Það var líkast eða ef til vill alveg eins og
að grafa í gaddaðan jarðveg. Þetta Dg
var tæplega 1,5 m.
Þegar lokið var að grafa, var komið
með mótin á undirstöðu stöpulsins, þaU
voru 6 m löng og 2,5 m á brcidd og um i
m há. Þegar búið var að ganga frá þellU
var steypt í þau, og er vatn rann mi®
að, voru stöpulmótin reist og haldi
áfram vinnu þar til komið var svo hatt, a
ekki var ónæði af vatninu. StöplarnU
sjálfir voru 5 m langir, 2 m breiðir