Andvari - 01.05.1961, Page 28

26
EINAR M. JÓNSSON
ANDVAIU
Glaumbær í Skagafirði.
lund, að við höfum í þcssum cfnum sem
öðrum staðið svo langt að baki frænd-
þjóðum okkar á Norðurlöndum, að ekki
væri rétt að halda á lofti minningu þess-
ara erfiðu tíma, þeir væru bezt gleymdir.
Hér er um æðimikinn misskilning að
ræða. Að vísu eigum við engar sams konar
skrauthallir og frændþjóðir okkar frá sín-
um stórveldistímum, og land okkar gaf
ckki af sér trjávið til bygginga, svo grjót
og torf varð að nægja að mestu til húsa-
gerðar, þegar á aldir leið. En kjör bænda-
fólks hafa verið sízt lakari hér á landi en
erlendis. Og margt er það, sem bendir
til þess, að í engu landi, hvorki að fornu
né nýju, hafi nokkru sinni verið meiri
jöfnuður manna á meðal en einmitt í
voru landi — sem betur fer.
1 Mora í Mið-Svíþjóð cr hinn svo nefndi
Zorns gammelgárd, en það eru þrír bónda-
bæir, bjálkahús, sem málarinn Zorn lét
flytja á einn og sama stað. Elzta býlið er
frá 12. öld, annað frá 14. og það þriðja
frá 17. öld. Býli þessi bera ljósan vott um
hin frumstæðu kjör bændafólksins á þess-
um öldum. Allar eru þessar vistarverur
kytrulegar og þröngar. í 12. aldar bygg-
ingunni er opið eldstæði á miðju gólfi í
aðalstofunni eða skálanum og hangir þar
yfir stór pottur á hó úr lofti. Það er sam-
eiginlegt einkenni á öllum dvrum, að
þær eru lágar, en þröskuldar svo háir, að
í hvert skipti, sem gengið er um þær, bar
nauðsyn til þess að beygja sig og sam-
tímis taka fæturna hátt upp. Rúm öll eru
mjög stutt, svo að sennilega hefur fólk
fremur setið í þeim en legið að nætur-
lagi. Hestasveinninn hafði sitt rúm í hest-
húsinu, og í þeirn seljakofum, sem fluttir
hafa verið á þennan stað, má sjá, að
vistarverur seljafólks og fénaðar hafa að
nokkru leyti verið sameiginlegar að sum-
arlagi.
íslendingur einn, sem dvalizt hefur
langdvölum á Jótlandi, hefur fullyrt við
mig, að þar hafi það þekkzt til skamms