Andvari - 01.05.1961, Side 30

28
EINAR M. JÓNSSON
ANDVAIU
Burstarfell í VopnafirrSi.
sem Finnar nefna „sauna“ og eru gerðar
eftir norrænni fyrirmynd. Slíkar baðstofur
var og að finna á mörgum bændabýlum í
Svíþjóð, eins og ýmsir munu kannast við
úr sögu Selmu Lagerlöf Jólahelginni. Það
munu þó hafa verið fleiri Svíar, sem höfðu
sömu aðferð og íslendingar, er á aldir
leið, að baða sig sjaldan eða aldrei. Um
það hafa Svíar sjálfir margar kyndugar
sögur að segja. Bónda einn aldraðan
þekkti ég í Vástmanlandi í Svíþjóð, sem
aldrei hafði farið í bað á ævi sinni. Hann
sagði, að það vrði ábyggilega sitt dauða-
mein, ef hann tæki upp á þcim skolla
úr þessu.
Einu sinni sá ég í safni af frönskum
skopmyndum frá byrjun 19. aldar mynd
af ungri stúlku, sem var að baða sig í
baðkeri og sagði við gamla konu, er Itjá
henni stóð, að þetta skildi hún gera líka.
„Til hvers ætti ég að vera að því?“ sagði
gamla konan, „enginn karlmaður lítur á
mig“. Frá hennar bæjadyrum séð hlaut
sá einn tilgangur að vera með þessum
nýtízku þrifnaði.
Við eigum margar sögur og sagnir frá
liðnum öldum um örbirgð og volæði al-
mennings hér á landi, sem lifði sultar-
lífi í köldum moldarhreysum. Ymis ferða-
sögubrot eru til eftir útlendinga, sem til
íslands komu, þar sem þeir lýsa Reyk-
víkingum tötralega klæddum með lúsug-
an hárlubbann, spýtandi munntóbakinu
um tönn sér. Þeim ofbjóða húsakvnni
þeirra, óþrifnaður og ruddaháttur. En
okkar þjóð var ekki ein um þetta ástand
í þá daga, og enginn skyldi halda, að
þegar íslenzkar skáldsögur, sem lýsa þess-
um skuggalegu tímum, eru þýddar á er-
lendar tungur, þá sé brugðið upp mynd-
um fyrir lesendum, sem ekki eigi sér hlið-
stæðu hjá þeirra eigin þjóð. í útvarpinu