Andvari - 01.05.1961, Blaðsíða 59

ANDVARI
ÞÝZK ÁHRIF Á ÍSLENZKAR BÓKMENNTIR
57
Friedrich Nietzsche.
Thotnas Mann.
kvæða-skriðunni af stað: meira ber á háSi
og spotti í Heine-stíl en hjá Jónasi.
Hvað veldur því að rekja má slóS
Heines gegnum íslenzka ljóSagerð jafn
greinilega og raun ber vitni? Því veldur
aðallega bragform hans. Heine hélt mjög
upp á einfalda ferhenda hætti og hefur
satt aS segja eignað sér sum afbrigði
þeirra, t. d. bragarháttinn á kvæðunum í
Annes og eyjar:
Spordrjúgur Sprengisandur
og spölur er út í haf;
hálfa leið hugurinn ber mig;
það hallar norður af.
Það er því ekki að undra að Jónas
skyldi skrifa á eitt uppkast sitt af þessum
kvæðum: „Hann er farinn að laga sig
°ftir Heine“, því suma hætti er aldrei
kægt að nota án þess skáldin, sem ýmist
tóku við þá sérstöku ástfóstri eða urðu
til að nota þá fyrstir, liggi í leyni bak við
hverja ljóðlínu. Þannig hefur Jónas hálf-
vegis eignað sér háttinn á Dalvísu (Fífil-
hrekka gróin grund) sem er einnig á
þýðingu hans af Kossavísu eftir Chamisso.
M. a. af þessum sökum eru þau tímabil,
þegar skáld ýrkja ekki undir föstum
háttum, líkt og nú tíðkast, mjög nauðsyn-
leg og eðlileg: Ekkert skáld getur notazt
við hætti sem standa í vegi fyrir því, að
skáldskapur hans sjálfs njóti sín. Þetta á
auðvitaÖ ekki við um alla bragarhætti,
t. d. ekki ferskeytluna og ýmsa hætti,
sem löngum hafa verið notaðir jöfnum
höndum af mörgum skáldum.
En nú skal aftur vikið að kvæðaflokki
Jónasar og hvaða þýðingu Heine hefur
haft fyrir hann. Jónas yrkir þessi kvæði,
þegar hann er að fást við íslandslýsingu
sína, og eru kvæðin stuttar myndir og
ferðaminningar. I þeim kemur fram alveg
ný skynjun á landi, þjóð og sögu, sem
er með allt öðrum svip en í hinum löngu
og hárómantísku kvæðum hans, svo sem
Gunnarshólma og ísland, farsælda frón.
í þeim er engin ljóðlína, sern bendir til
þess að Jónas hafi þá verið tekinn að
gefa Ideine sérstakan gaum.
Það er margt, sem setur einkennandi