Andvari

Årgang

Andvari - 01.05.1961, Side 84

Andvari - 01.05.1961, Side 84
82 ANDVARI BJÖRN SIGFÚSSON fram óvíða verið minni \ ið Noregsstrend- ur en á þessum kafla. Bátaútgerðin gat bjargazt á því einu að sækja Lófótsveiðar í 100—500 km fjarlægð. Arstíðaatvinnu- leysi hefur verið mikið og útstreymi fólks til hafnarborga sunnar í landi. Skógar eru þar víðlendir og ná miklu nær sjó og hærra í hlíðar en í Troms- fylki. En aðaltréð er birki, nema í inn- dölum, og er lítil söluvara nema til eldi- viðar. Olíukynding breiðist út, svo að viðarhögg dvínar. Tveir bæir jafnstórir Tromsö eru þarna: Narvík, sem er út- skipunarstöð hins sænska málmgrýtis handan frá Kiruna á Lappmörk, og Boðin, sem er höfuðstaður fylkisins, enda- stöð járnbrautarinnar sunnan úr Þrænda- lögum og með þá aðstöðu í landi, sem að sumu minnir á stöðu Akraness. Þarna skerst Saltfjörður í landið líkt og Ilval- fjörður sunnan Akraness. Erlendir kaupmenn misskildu snemma nafn Boðinjar (s.hl. dreginn af vin = engjablettur, sbr. Björg-vin) og gerðu úr því Bodö, sem enn er nafn þessa verzl- unarstaðar, en Bodin lifir sem nafn á Bodö með umhverfi, vænni byggð. 1 landa- mærafjallinu Sulitjelma inn af Saltfirði (Sálpta) hafa Norðmenn lengi unnið kopar og fleira úr jörð, og er 2 þús. manna námubær við fjallið; hefur hann nýlega fengið járnbrautarstúf niður til útskipunarhafnar (ársframleiðsla aðeins 100 tonn af skoluðu málmgrýti). Af þorp- unum við Saltfjörð er stærstur kaupstað- ur Fauskar (Fauske), IV2 þús., og hefur beztu marmaranámu Norður-Noregs, og þar er verið að fullgera málmhúðunar- og blikksmiðju, sem reka skal með vinnu- afli 40 fatlaðra manna. Skipasmiðjur, ein þeirra fyrir stálbáta, og margar léttiðn- aðarverksmiðjur eru í Boðin og við Fauska, Finneið og í Rognan, sem er inni í Saltdal. Utflutnings- og Oslóar- viðskipti gegnum Bodö og kopamám urðu beint og óbeint kveikjan að iðn- væðingunni. I Glaumfirði sunnan við Saltfjörð er einnig risin ein mesta áburð- arverksmiðja Norðmanna (Norsk Hydro) sökum góðra virkjunarskilyrða þar, en við illa staðhætti að öðru leyti. Nútíminn kemur ekki til þeirra einna, sem sunnar búa en þetta, þ. e. sunnan Saltfjalls, sem grenið gat ekki flutt fræ sín yfir, og sunnan heimskautsbaugs og Svartíssins, jökuls, er nærir hinn fossandi Glaum, sem áburðarverksmiðja fjarðarins nýtur. Framfarirnar koma með tækninni, vegum og rafmagni, og í stað nytjalauss birkis er plantað barrskógum norður hina endalausu votviðraströnd. Allt er þetta norðar en Melrakkaslétta og skammdegisþyngra, aðeins miðsumarið er talsvert hlýrra en íslenzk nesjaveðrátta og bjargar skógi. Tugþúsundir hafa flutzt úr þessum fylkjum í hlýrri hafnarbæi; samt eru enn norðan Svartíss fjórum sinnum fleiri íbúar en lifa á íslandi utan Reykjavíkur og Flafnarfjarðar og jafnt þótt engar borgir hafi safnað þarna fólki; Bodö, Narvík og Tromsö gátu það sízt framar en Akureyri. Það sýnist vægileg ályktun, að utan Stór-Reykjavíkur geti ísland 21. aldar borið svo mörg hundruð þúsunda sem þörf hvers tíma krefur og við afkomu jafngóða hinni norsku á hverjum tíma. Sjálfkrafa gerist það auðvitað ekki. Einnig er víst, að þróun gerist mishratt mjög eftir landshlutum. Jarðhituð híbýli, vél- væddur búrekstur og iðjurekstur, fnll- komnustu samgöngur, menningarlegur aðgangur og hagsmunaauki að fullþroska héraðskaupstað i nánd, — þetta hlotnast ekki íslenzku dreifbýli hvar sem er á landinu, og hvergi allir hlutir í einu á sama mannsaldri. í öðrum löndum miðar þessu einnig hægt víða. Vafamál er, að hér þyki eins fábreytt að lifa og sum- staðar annarstaðar á Norðurlöndum við

x

Andvari

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.