Andvari

Årgang

Andvari - 01.01.2006, Side 70

Andvari - 01.01.2006, Side 70
68 HJALTI HUGASON ANDVARI mótað skáld strax í fyrstu bókinni.4 Snorri var enda eitt af virtustu skáldum þjóðarinnar á sinni tíð og hlaut meðal annars Silfurhestinn, viðurkenningu bókmenntagagnrýnenda, 1967 fyrir Lauf og stjörnur og Bókmenntaverðlaun Norðurlandaráðs 1981 fyrir síðustu bók sína.5 Nokkuð hefur verið ritað um ljóðagerð Snorra og ber þar hæst ritgerð Páls Valssonar Þögnin er eins og þaninn strengur. Þróun og samfella í skáldskap Snorra Hjartarsonar (1990). Annars snúast skrif þessi einkum um einstakar bækur, ljóð eða afmörkuð einkenni á höfundarverki skáldsins. Telur Páll það lífsviðhorf sem fram kemur í ljóðum Snorra einkennast af lífsheildarhyggju sem felur í sér að maðurinn sé „barn náttúrunnar" og svipuð lögmál gildi um mann og náttúru og að hún hafi áhrif á manninn.6 Auk þess bendir hann á áhrif frá tilvistarstefnunni (exístensíalismanum) sem þó fái á sig sérstæðan blæ hjá Snorra þar sem hann telji tilgang tilverunnar fólginn í samhljómi manns og náttúru en á þau tengsl lögðu exístensíalistar almennt ekki áherslu.7 Loks telur Páll Snorra undir áhrifum frá platónisma sem þó greini sig frá hinum upprunalegu kenningum Platóns í því að Snorri telji mögulegt að fullnægja þrá sinni eftir fullkomnun og þá í faðmi náttúrunnar og samhljómi við hana.8 Á hinn bóginn telur Páll hvergi neitt að finna í ljóðum Snorra sem bendi beint til kristindóms og bendir á að guð sé þar hvergi nefndur.9 Páll telur einnig að sú hugmynd að náttúran sé á einhvern hátt opinberun eða „kraftbirting guð- dómsins“ komi jafnvel hvergi fram í ljóðum Snorra svo fyrirferðarmikil og margræð sem náttúran þó sé í kveðskap hans.10 Raunar telur Páll að ljóðið Bjargrista (Á Gnitaheiði) sé „eitt örfárra ljóða Snorra sem ber einhvern keim af trúarbrögðum11.11 Væri þar þá um sólardýrkun að ræða þar sem ljóðmæland- inn ákallar sólina og biður hana gefa líf, frjósemd, ást og frið.12 í tilefni af áttatíu ára afmæli skáldsins fjallaði Gunnar Kristjánsson um það sem hann nefnir trúarleg minni í ljóðum Snorra.13 Leit hann svipað á hin platónsku áhrif og Páll Valsson síðar. Hins vegar dró hann áhrif tilvistarstefn- unnar á skáldið í efa.14 Þá gerði hann meira úr trúarlegum áhrifum og jafnvel áhrifum hins kristna trúararfs á Snorra en Páll.151 grein sinni notar Gunnar þó bæði hugtökin minni og trú í víðtækri merkingu. Með minni virðist hann að minnsta kosti í sumum tilvikum eiga við hvata þess að höfundur setur verk sitt saman en ekki einstaka efnisþætti sem lýsa almennum aðstæðum og eru sameiginleg mörgum bókmenntaverkum. Þá hafnar hann hefðbundnum mun á veraldlegum og trúarlegum bókmenntum (literatura og scriptura í klassískri guðfræði) og lítur svo á að glíma skálda og annarra listamanna við mannlega tilvist og túlkun hennar, sem og spurningar um líf og dauða, séu trúarlegar í sjálfum sér. Lætur hann jafnvel að því liggja að allur skáldskapur og öll list séu trúarleg í eðli sínu.16 Hér skal því haldið fram að rétt sé að greina á milli þess sem kallað er trúarlegt og hins sem nefna má tilvistarlegt. Hvort tveggja felur vissulega í
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184

x

Andvari

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.