Andvari - 01.01.1942, Blaðsíða 70

66
Ólafur Sigurðsson
ANDVARI
Á hinu býlinu var nýja íbúðarhúsið byggt þvert á stafninn á
fjósi, sem áður hafði verið byggt úr steini. Var geymsla á milli,
sem notuð var sem eldhús og gangur í fjósið. Út úr þessari
vinkilbyggingu kom svo hlaða í eina átt og hesthús í hina.
Þessir bæir sneru sniðhallt hvor á annan, og varð ekki kom-
izt milli þeirra með vagn.
Ég gekk upp á túnið, þar sem sá yfir bæinn, til þess að fá
yfirlit yfir þessa óreglulegu húsa- og kofaþyrpingu. þar sem
heita mátti, að ekkert húsið sneri eins og mynduðu ótal króka
og skot, meira og minna full af rusli og óþverra, eins og svo
oft vill verða.
Þarna var þó ágætt bæjarstæði til að skipuleggja fallegt og
rúmgott tvíbýli, þar sem húsin hefðu staðið fremst á hlaðinu,
hæfilega langt hvert frá öðru, og að baki þeirra, með sama
millibili, komu svo heimapeningshúsin. Á ég þar við fjós,
vinnuhestahús, hænsna og ef til vill svína. Þessi hús þurfa að
vera það langt að baki íbúðarhúsanna, að rúmgott hlað geti
myndazt.
Mér var hugsað til barnanna, sem þarna voru að vaxa upp,
hversu mjög þetta kássuskipulag væri illa fallið til að glæða
fegurðarþrá og þrifnaðarlöngun hjá þeim, og hvort hér væri
eklci eitt af hinum mörgu smáu atriðum, sem valda burt-
streymi unga fólksins úr sveitunum.
Þá kem ég að nýbýlunum. Þar var nú allt hægra um vik að
skipuleggja falleg býli og hentug. Engar gamlar byggingar eða
kofaþyrpingar, sem stóðu í vegi. En það hefur, því miður, illa
tekizt til með sum þeirra.
Heildarsvipur þeirra nýbýla, sem ég tel, að hafi mistekizt,
er þessi: Fyrst íbúðarhúsið, — lágt, laglegt hús með valma-
þaki. Við það er svo oft klesst lægri byggingu, sem er geymsla,
gangur og því um líkt, þar við áföst hlaða með risi, sem snýr
þversum á allar hinar byggingarnar. Síðast kemur svo fjós
og áburðarhús og þannig frá gengið, að stækkun er útilokuð,
nema með því að mölva eitthvað niður. Stundum hefur ekki
verið t'ekið nógu mikið tillit til landslagsins, og stækkun á
heimapeningshúsum erfið þess vegna.