Andvari - 01.01.1942, Page 72

68
Ólafur Sigurðssou
ANDVAHI
hafa innangengt í fjós í snjóa- og illviðrasveitum, en þær eru,
sem betur fer, fáar hér á landi.
Þá er eftir ótalinn sá versti ókosturinn, og það er lyktin, —
heyhitalykt á sumrin, en fjóslykt bæði sumar og vetur. —- Ég
hef ekki enn komið í það hús, sem fjós er tengt við, að ég hafi
ekki fundið fjóslyktina •—■ svona fyrst í stað, en hún hverfur
furðu fljótt. Maður verður henni samdauna, sé hún ekki þvi
meiri.
Þetta, sem nú hefur verið talið, samtenging húsanna og það,
sem því fylgir, setur tvímælalaust kotungssvip og kotungsbrag
á íslenzkan sveitabúskap.
Hér skal nú staðar numið um það, sem al’laga hefur farið
við margar af okkar nýju byggingum. — Verður því næst vikið
að því, sem hafa verður í huga, þegar skipuleggja skal býli,
svo að byggingar og aðrar framkvæmdir njóti sín sem hezt
og að fegurð og nytsemd lialdist í hendur.
Það fyrsta, sem til greina kemur, er að athuga, hvers konar
búskapur verður rekinn sem aðalbúgrein á jörðinni í framtíð-
inni. Það má gera ráð fyrir, að þær þrjár búgreinir, sem
hingað til hafa verið ráðandi i íslenzkum búskap, nefnilega
sauðfé, nautpeningur og hross, verði það framvegis, en hlut-
föllin breytast, þannig að nautpeningi fjölgar, en sauðfé og
hrossum fækkar. Þá bætist efalaust við svínarækt og alifugla,
svo og aukin garðrækt og ef til vill kornrækt. En aðalbreyt-
ingin verður stóraukin grasrækt og nautpeningsrækt, því að
þar er stærsti þenslumöguleiki hins íslenzka landbúnaðar í
næstu framtíð. Og einmitt við það verður að miða skipulag
sveitabæjanna, að minnsta kosti allvíða.
Þegar nánar er eftir því leitað, hvernig býli á að líta út,
eftir að búið er að byggja það upp og rækta, verður fyrst að
líta á eftirfarandi atriði:
Landslag, — vegur, — vatnsból, — rafstöð, — útsýni, —
aðalbúgrein, — túnið og útfærsla þess, — trjágarður og skóg-
rækt.
Mikið af hinuin fornu bæjarstæðum hefur verið valið með
allt annað fyrir augum en nú er heppilegt. Bæir standa oftast