Fréttablaðið - 12.09.2009, Blaðsíða 27

LAUGARDAGUR 12. september 2009
„Þegar við breytum
rétt man það
enginn. Þegar
við breytum
rangt gleymir
því enginn.“
Þetta eru
óformleg
einkennisorð
vélhjóla-
samtakanna
Hells Angels,
sem lögregla
telur eitt illvígasta gengi
svokallaðra útlægra vélhjólamanna í
veröldinni.
Talsverð leynd hefur ríkt í kringum
samtökin allt frá upphafi, eins og
tíðkast með önnur bræðralög á borð
við Frímúrararegluna. Þannig er til
dæmis ekki ljóst hvenær samtökin
urðu til, en talið er að það hafi gerst
á fimmta eða sjötta áratugnum í
Kaliforníu í Bandaríkjunum þegar
nokkrir vélhjólaklúbbar runnu
saman í einn.
Fáir meðlimir samtakanna hafa
tjáð sig opinskátt um veru sína þar,
enda er það litið hornauga, svo
ekki sé meira sagt, að ljóstra upp
leyndardómum Englanna. Þeir eru
þó til sem hafa leyst frá skjóðunni
að einhverju marki, og einn þeirra
er Ralph „Sonny“ Barger, einn af
stofnmeðlimum Vítisengla í Oakland
í Kaliforníu, sem skrifað hefur
fjórar bækur um samtökin. Sonny
er orðinn eins konar átrúnaðargoð
Vítisengla um heim allan, og vísar
forseti hinna tilvonandi Vítisengla
á Íslandi til dæmis til skrifa hans
þegar spurt er um stefnu og viðhorf
meðlima samtakanna.
Félagsmenn líkja reglum samtak-
anna við boðorð Biblíunnar, hvorki
meira né minna. Í þeim er meðal
annars kveðið á um að hver Vítis-
engill skuli hjálpa öðrum lendi hann
í vandræðum, enginn Vítisengill
megi bera víurnar í annars konu
og að Vítisenglar skuli ekki kljást
innbyrðis. Þá segjast þeir halda
samninga mjög í heiðri – ekki megi
ganga á bak orða sinna jafnvel þótt
þeir gætu það hæglega í krafti stöðu
sinnar.
Inntökuskilyrðin eru skýr: Enginn
getur sótt um aðild án ökuskírteinis
og aðgangs að ökufæru mótorhjóli.
Umsækjendur mega ekki vera barn-
aníðingar og ekki hafa sótt um starf
sem lögreglumenn eða fangaverðir.
Þá eru fíklar sem ekki
hafa stjórn á eigin lífi ekki
velkomnir í samtökin og eiga
brottrekstur yfir höfði sér. Einungis
karlar eru velkomnir, enda segir
sagan að MC í nafninu Hells Angels
MC, sem nú er álitið standa fyrir
Motorcycle Club, hafi upphaflega
staðið fyrir Men‘s Club.
Meðlimir samtakanna eru taldir
vera vel á fjórða þúsund á heims-
vísu, í ríflega hundrað klúbbum í 29
löndum. Þeir eru að langstærstum
hluta hvítir á hörund. Vítisenglar
kalla sig stundum 1 prósent gengi,
og bera sumir merki því til stuðnings
á vestum sínum. Með 1 prósenti er
vísað til frægra ummæla forsvars-
manna Samtaka vélhjólamanna í
Bandaríkjunum þess efnis að 99
prósent þeirra sem ækju mótorhjól-
um væru löghlýðnir borgarar.
En hvernig stendur á því að
samtök, sem ekki gangast við því að
vera glæpagengi, skuli vilja kenna
sig við það prósent samfélagsins
sem er ólöghlýðið? Þetta skýra þeir
með anarkískum rökum; þeir vilji
ekki vera skilyrtir af yfirvaldinu og
hafi með samtökunum búið til nýtt
samfélag – utan þess hefðbundna,
sem lúti eigin lögum og reglum. Þeir
gæti þess hins vegar í hvívetna að
ganga ekki á rétt annarra.
Þrátt fyrir baráttu yfirvalda víðast
hvar gegn Vítisenglunum hefur
almenningsálitið sums staðar snúist
á sveif með þeim, einmitt vegna
þessarar lífspeki. Sumir líta á þá sem
hálfgerðar hetjur, táknmynd frjáls-
lyndis, bræðralags og trygglyndis.
Í Danmörku voru til dæmis ritaðar
greinar í röðum í þarlend dagblöð
þegar deilan við gengi annarrar kyn-
slóðar innflytjenda stóð sem hæst
í fyrra, þar sem Vítisenglum var lýst
sem fórnarlömbum deilunnar og að
þeir hefðu fátt unnið til saka annað
en að spyrna fótum við uppgangi
stórhættulegra glæpagengja. Aðrir,
minnugir æði vafasamrar fortíðar
klúbbsins, lýsa Vítisenglum sem
samfélagsplágu.
Leynilegt samfélag með eigin lög og reglur
að ellefu létu lífið, tæplega átta-
tíu morðtilraunir voru gerð-
ar og á annað hundrað særðust.
Víða annars staðar hafa félagar í
Hells Angels verið dæmdir fyrir
alvarlega glæpi.
Heróín veldur áhyggjum
Samkvæmt heimildum blaðsins úr
lögreglunni hræðast menn helst
hugsanleg átök Vítisenglanna við
þá sem fyrir eru á fleti í íslensk-
um glæpaheimi, til dæmis gengi
frá Austur-Evrópu og eins aðra
Íslendinga. Strax árið 2007 munaði
minnstu að illa færi þegar hópur
þekktra íslenskra handrukkara
knúði dyra í félagsheimili Fáfnis
grár fyrir járnum, vopnaður
kylfum, rörum og öðrum bareflum,
og Fáfnisliðar, með Jón Trausta
Lúthersson fremstan í flokki,
mættu hópnum enn grárri ef eitt-
hvað er. Málið var þó að lokum
leyst friðsamlega.
Vítisenglarnir hafa einnig verið
bendlaðir mjög við sölu og dreif-
ingu fíkniefna á Norðurlöndum
og hefur lögregla hér áhyggjur
af því að markaður með fíkniefni
kunni að breytast þegar samtökin
hafa náð fullri fótfestu á landinu.
Er þar einkum horft til heróíns,
en heróínneysla er orðin víðtækt
vandamál á Norðurlöndum, eink-
um í Noregi, á meðan efnið þekkist
varla hérlendis. Óttast menn nú að
það kunni að breytast.
Á þessu korti má sjá þau lönd þar sem Vítisenglar halda úti starfsemi.
Auk klúbbsins á Íslandi hefur einn klúbbur í Póllandi nú stöðu Prospect-
klúbbs.
Vítisenglar um allan heim