Vikan - 07.11.1968, Qupperneq 6

HVM BYIJAR
OG
MO?_______________________
RÆTT 110 HILMAR A. KRISTJÁNSSON.
ræðismann, um upphaf HBimis h.f. og
þróun þess og Vlkunnar, meðan
hann var framkvæm«fast|6rl. Eínnlg
ræðum vlð um núverandl dvalarstað
Hilmars. Suður - Afrlku llfskjör þar
og aðskilnaðarstefnuna.
Texti Siguröur Hreiöar
Fyrir 10 árum urSu þóttaskil í
sögu Vikunnar, þegar eigendaskipti
urðu og blaðið varð eign Hilmis
h.f., sem enn er útgáfufyrirtæki
blaðsins. Framkvæmdastjóri og að-
aldriffjöður Hilmis h.f. þó var Hilm-
ar A. Kristjánsson, velþekktur fram-
kvæmdamaður og stórhuga. Hann
er nú búsettur í Jóhannesarborg í
Suður-Afríku og er ræðismaður ís-
lands þar.
Hilmar kom til íslands á síðast-
liðnum vetri í stutta heimsókn. Með
tilliti til þrítugsafmælis Vikunnar nú
í haust fórnaði hann blaðinu dag-
stund af naumum tíma og við spjöll-
uðum saman um gamla daga og
nýja.
— Fyrst langar mig að vita, Hilm-
ar, hvenær Hilmir h.f. varð til og
hvernig sú fæðing var.
— Hlutafélagið Hilmir var stofn-
að 1955 til þess að gefa út tíma-
ritið Flugmál. Ég var að vísu ekki
stofnandi sjálfur, því ég var ekki
orðinn nógu gamall. Síðar, þegar
ég keypti prentsmiðjuna, fór hún á
nafn Hilmis h.f. En upprunalega var
verkefni Hilmis h.f. útgáfa Flug-
mála, og það gekk mjög vel. Við
náðum ótrúlegri útbreiðslu á blaðið
og meiri en nokkurt annað efnis-
lega skylt tímarit á Norðurlöndum.
Stærsta flugblað í Skandinavíu var
danska blaðið Fly með fjögur þús-
und eintaka sölu, en við seldum
jafn mikið! Samt var barningur að
gefa þetta út með ekki meiri sölu.
Olafur Magnússon var með í þessu
fyrst, en svo vildi hann hætta, því
þetta væri ekkert vit. En ég var of
þrjózkur til að hætta.
Eftir að ég lauk skóla hér, fér
ég til Þýzkalands og var þar í
nokkra mánuði. Þegar heim kom,
stofnaði ég Blaðadreifingu, og við
byrjuðum að dreifa blöðum og tíma-
rifum fyrir hvern sem var. Það
gekk svolítið í brösum, því bóksal-
ar úti um land gerðu ekki upp nema
einu sinni á ári, og það hálfu ári
of seint. Það gerði þetta mun erfið-
ara en skyldi, en þó tókst okkur að
bæta það mikið.
I september 1958 keypti ég svo
Vikuna, og í byrjun árs 1959 vél-
arnar úr Herbertsprenti. Hvort
tveggja skráð á Hilmi h.f. Um leið
keypti ég tvær brotajárnsprentvél-
ar, og á þær var Vikan síðan lengi
prentuð. Aðra fékk ég fyrir sjö
hundruð krónur danskar, og hún
var frá 1898. Hin var frá 1906;
hana keypti ég fyrir 15 þúsund
krónur íslenzkar af Félagsprent-
smiðjunni. Hún var búin að liggja
í eitthvað um 20 ár, ónotuð í göml-
um skúr og var kolryðguð. Það var
vélin, sem Vísir var prentaður í á
striðsárunum. Það var ekki einu
sinni til mynd af henni, svo það
var vandi að koma henni saman,
enginn vissi hvað var upp eða nið-
ur, en það tókst nú á endanum.
Prentsmiðja Hilmis var svo að
segja strax sett niður í Skipholti 33,
þar sem hún er enn til húsa. Mér
var sagt, að flutningurinn úr Her-
bertsprenti myndi verða óhemju
dýr — og hann varð það reyndar,
6 VIICAN—AFMÆLISBLAÐ
þó ekki eins og á horfðist — vegna
þess að ég þurfti ekki að láta rífa
allar vélarnar sundur. En við tók-
um þakið ofan af Herbertsprenti,
fengum stóra vélkrana frá Eimskip,
settum lyftara inn, og létum hann
aka vélunum undir gatið, þar sem
kranarnir tóku við þeim, lyftu þeim
upp og létu á vörubíla úti. Bílun-
um var siðan ekið inn á gólf (
Skipholtinu og vélunum lyft niður
af, nákvæmlega þar sem þær áttu
að vera. Þetfa tók lítinn tíma, og
hann var vitanlega það dýrmætasta
og kostnaðurinn varð mun minni
heldur en ef vélarnar hefðu allar
verið rifnar sundur og settar sam-
an aftur.
Vikan varð strax uppistaða fyr-
irtækisins. Fram til þess, er Hilmir
eignaðist prentsmiðju, var Vikan
prentuð í Steindórsprenti, en þar
voru ekki möguleikar til að prenta
hana og ganga frá að öllu leyti,