Vikan - 07.11.1968, Side 8

Upphafið að prentsmiðju Hilmis h.f. var prentvcl sú, sem sést hér
til vinstri. Hún var frá árinu 1906, og þegar Hilmar keypti hana
fyrir 15 þúsund krónur, haföi hún legið kolryðguð og sundurrifin í
gömlum skúr í 20 ár. Og enginn vissi, hvernig hún átti að vera.
Hér til hœgri er Hilmar A. Kristjánsson með fyrsta forminn af
MYND tilbúinn til prentunar. Einn blaðamanna Myndar heldur undir
forminn með honum, en áhorfandinn hefur trúlega verið tllvonandi
sölustrákur.
Myndirnar tvœr hér að neðan eru frá stuttri ævi dagblaðsins
Myndar. Efri myndin er úr setjarasal í Steindórsprenti, en sú neðri
cr tekin í Félagsprentsmiðjunni, þar sem prentvélin ellimóða var
til húsa.

Hilmar við fyrsta skurðarhníf Hilmis
h.f.

■ :
HVAR BYRJIR
með Vikuna, að kaupa gamla prent-
vél og reyna að nota hana til að
byrja með. Þetta hafði gengið með
vélarnar fró 1898 og 1906. Vélin,
sem ég keypti, var líka frá aldamót-
unum, af gerð, sem notuð er fyrir
dagblöð víða um heim, óbreytt enn
í dag, en hún var í lélegu standi.
Svo óheppilega vildi til að maður-
inn, sem ætlaði að gera hana upp,
fékk kransæðastfflu, rétt áður en
átti að setja í gang, og aðrir voru
ekki hér gagnkunnugjr viðgerð á
vélinni. Það var ekki gott að gera,
að fresta útgáfunni um óákveðinn
tíma, með fjölda manns í vinnu og
mikinn fastakostnað, svo það var
ákveðið að fara af stað. Nema hvað
vélarskrattinn vildi ekki fara af stað.
Þetta tel ég vera fyrstu orsökina.
Því það er mjög eftirtektarvert, að
þá dagana, sem vélin gekk skárst,
var salan úti á landi mjög góð,
miklu betri en hér I Reykjavík. Því
úti á landi er fólk ekki eins við-
kvæmt fyrir tímanum. Það er vant
að fá blöðin of seint. En að vera að
prenta síðdegisblað fram til 10 og
11 á kvöldin, það er ekki mjög
gæfulegt. Auðvitað hjálpaði prent-
araverkfallið ekki upp á, en orsökin
til að illa fór, var fyrst og fremst
prentunin. Vinnsluna á blaðinu
sjálfu tel ég stórsigur, og með henni
var að vissu leyti brotið blað í sögu
blaðaútgáfu og dagblaðamennsku,
og má enn sjá þess glögg merki á
dagblöðunum, meðvltuð eða ómeð-
vituð. Eitt var til dæmis nærri ótrú-
legti Blaðið var fáar sfður, en af
þvf að fréttirnar voru svo stuttar og
hnitmiðaðar, gleypti það þvllíkt
fréttafár, að magnið f einu blaði
samsvaraði fréttamagni heillar viku
í sumum þeim blöðum, sem nú eru
gefln út.
En svona er bilið stundum mjótt
milli sigurs og ósigurs. Einn prent-
vélarræfill.
Með þvf skipulagi, sem við höfð-
um á Mynd, þurfti ekki að selja
mjög mikið af blaðinu, til þess að
það bæri sig, og ég tel öruggt, að
við hefðum leikandi náð þeirri sölu,
hefðum við komið blaðinu sóma-
samlega út — svo ég nú ekki tali
um, að ef menn hefðu ekki þurft
að þvo sér f hvert skipti, sem þeir
höfðu snert á því.
— Við töluðum nú stundum um
að láta fylgja sápustykki. Nú, en
upp úr þessu öllu saman hættir þú
að gefa út blöð, og snerir þér að
fiskf.
— Jú, ég var eitt ár hjá Einari Sig-
urðssyni. Ég hafði mikinn hug á að
reyna að komast inn f útgerðarmálin
sérstaklega af því að útgerðin er það
eina, sem er stórt á fslandi og ein-
hvers vert. Þennan tfma athugaði
ég alla möguleika til útgerðar, með
góðri aðstoð Einars, og ég verð að
segja, að á þeim tfma leizt mér
hreint ekkert á það. Og ekki hefur
það batnað. Ég var meðal annars
að spekúlera í síldarbátaútgerð, og
eftir mfnum útreikningum voru það
ekki nema tfu bátar í öllum flotanum
sem skiluðu hagnað það árið. Hinir
skrimtu einhvern veginn við sult.
Og ég skil aldrei, hvernig f anzkot-
anum þeir geta haldið þessu áfram
alla tíð. Ég get ekki fmyndað mér,
en það sé neitt annað en þrjózkan.
Þvf grundvöllurinn er hreint ekki
nógu góður. Það var svo mikill hluti
teknanna, sem fór beint f sjómenn-
ina, að útgerðin hafði alls ekkert
eftir. Sjómennirnir gátu verið mjög
tekjuháir, en útgerðin átti ekki bót
fyrir rassinn á sér.
— Og þá tókst þú að skyggnast
lengra til.
— Já, reyndar strax og ég hætti
blaðaútgáfu, fór ég að Ifta í kring-
um mig. Ég ætlaði að fara varlega,
og úr þvf ég þurfti að byrja upp á
8 VIKAN—AFMÆLISBLAÐ