Vikan - 07.11.1968, Qupperneq 42

Húsmwftur athugift, aft |iift fáift
meira brauft úr mimw hvatti,
•f Nft notift ROBIN HOOD hvalti
Fatt í öNum kaupf étogabúftum.
BIRGÐASTÖÐ @
v________________________________________________________________________
IVMBTUU
MIMIMM
Frnmhald af bls. 11
ingjar, Kínverjar, Indverjar, kyn-
blendingar og hvítir menn. Og þeir
hvítu eru samsafn úr öllum heim-
inum, þótt Búastofninn sé só stærsti.
Þarna eru ekki aðeins allir hörunds-
litir, heldur líka öll hugsanleg trú-
arbrögð og flestar tungur. Hvítir
tala tvö megintungumál, og svo
eru fimm meginættbálkar svartra,
mjög ólíkir innbyrðis, sem hver um
sig tala sína eigin tungu. íbúafjöldi
landsins eru 17 milljónir, þar af eru
12 milljónir svertingja, og helming-
urinn af þeim býr við sömu lifnað-
arhætti og dýrin. Þeir lifa algerlega
af náttúrunni, hver með nokkra
nautgripi og litla garðholu. Ríkis-
stjórnin gerir mikið til að hvetja þá
að taka þátt í athafnalífinu, rækta
meira og eiga einhverjar varabirgð-
ir, ef illa árar. En þeir hafa engan
áhuga fyrir slíku, lifa aðeins fyrir
líðandi stund. Og ef illa árar, verð-
ur ríkið að láta keyra í þá hauga
af maís, til að halda í þeim lífinu.
Þeir eru ótrúlega frumstæðir. Eg
gat ekki varizt því, þegar ég kynnt-
ist þessu fyrst, að hugsa til þess,
hvernig forfeður okkar á landnáms-
öld og síða.r, stæðu í samanburði
við svertingja nútímans í Suður-Af-
ríku. Það er enginn vafi á því, að
þótt þúsund ár séu liðin, stóðu for-
feður okkar á menningarstigi, sem
er langt, langt fyrir ofan það, sem
svertingjarnir eru á núna. Og það
fer ekki hjá því, að það tekur lang-
an tíma að þróa þá í áttina til þess,
sem vestræn menning telst nú. Ég
hef líka margrekið mig á það með
hámenntaða svertingja, að þeir lifa
í sínu uppeldi, þrátt fyrir mikla
menntun. Ég get nefnt sem dæmi
svartar hjúkrunarkonur, sem alla
sína tíð hafa unnið á góðum sjúkra-
húsum. Þegar þær verða veikar,
leita þær ekki iækninga á sjúkra-
húsinu, sem þær vinna á, heldur
fara til töfralæknisins.
Það er mjög mikið gert fyrir
svertingjana. I Jóhannesarborg er
útborg svertingja, sem heitir Sow-
eto. Þar búa 600 þúsund svertingj-
ar. Þar eru byggð yfir þá hús, sem
þeir borga fyrir um 120 krónur á
mánuði í leigu. Það eru til dæmis
ókeypis háskólar fyrir þá, og það
er tvöfalt meira af háskólamennt-
uðum svertingjum í Suður-Afríku en
allri Afríku samanlagðri annars stað-
ar. Þrátt fyrir þetta eru vandamálin
mjög mörg og margvísleg. I þessu
hverfi eru til að mynda framin þrjú
morð á dag. Því ef svertingjann
vantar peninga, þykir honum sjálf-
sagt að fara bara og ræna þeim.
Þetta er náttúrlega vandamál inn-
byrðis hjá þeim, en hvítu menn-
irnir reyna að hjálpa þeim að sigr-
ast á þessum málum.
Enginn svertingi má koma inn í
Jóhannesarborg nema hafa passa.
Annars myndi allt fyllast þar og
enginn ráða við neitt. Á sama hátt
má enginn hvítur maður fara inn í
svarta borg, öðruvísi en hafa leyfi.
Og það einkennilega með þetta
apartheit er það, að bæði svartir og
hvítir eru því hlyntir. Það koma nátt-
úrlega alltaf ásteitingsefni; það má
kannski segja sem svo, að það sé
ranglátt að meina hvítum og svört-
um sem elskast, um að eigast. En
með því væri fólkið að drýgja glæp
gagnvart sínum afkomendum, sem
yrðu óhjákvæmilega kynblendingar,
og eiga hvergi í heiminum heima,-
þeir eiga hvorki heima í hvítum
þjóðfélögum eða lituðum. Enda er
það áberandi með kynblendinga,
hvað þeir lenda miklð á glapstigum,
af því þeir heyra hvergi til. Þó er
allt annað, hvað kynblendingar eru
á hærra þroskastigi en svertingj-
arnir. Ég segi fyrir mig, að ég vil
heldur hafa kynblendingsstelpur í
vinnu á mínum matstofum en svert-
ingjastelpur, og borga þeim helm-
ingi hærra kaup, því að þær blönd-
uðu eru svo miklu betri starfskraft-
ar.
Annars vil ég undirstrika, að að-
skilnaðurinn, sem á sér stað í Suð-
ur-Afríku, er fyrst og fremst milli
þroskastiga. Það er ekki verið að
spekúlera í hörundslit, og það er
alls ekki hatur milli mismunandi
hörundslita. Margir svertingjanna
eru vellauðugir menn, ríkari en
nokkur íslendingur, og þeir eru
engan veginn hindraðir varðandi
eignarrétt eða athafnasemi. Ríkið
hefur skipulagt ákveðnar sýslur,
sem svertingjum eru ætlaðar, og
það er reynt að láta þá byggja eins
mikið upp af atvinnufyrirtækjum og
athafnalífi og hægt er og veita þá
fjárhagsaðstoð, sem möguleiki er á.
Og ef tekst að finna svertingja með
einhverja smá vitglóru, er allt gert
til að styðja við bakið á honum og
hjálpa honum. En það eru bara erf-
42 VIKAN—AFMÆLISBLAÐ