Vikan - 15.03.1979, Síða 20

Dæmi um sérstök
vandamál sem geta
komið upp á 1 .-3. aldursári
Að hætta að gera á sig
Allir skilja og viðurkenna að ungabarni
sé eðlilegt að gera á sig. En hvernig lítur
dæmið út þegar börn verða eldri? Það er
varla til nokkur eiginleiki sem er eins mis-
munandi hjá börnum og það hvenær börn
hætta að gera á sig. í þessu sambandi er
vert að leggja áherslu á að mismunur á
hæfileikum barna til að halda sér þurrum er
ekki háður greindarþróun barnsins. Þetta
þýðir að hæfileiki barnsins til að halda sér
þurru fer mjög lítið saman við aðra þróun
barnsins.
Hvenær er algengast að börn
séu þurr?
Það er algengast að böm geti haldið sér
þurrum á 2.-3. aldursári. Einn fjórði hluti
bama vætir sig enn þegar þau em 34 ára
og á 5 ára aldri væta 10-15 börn af hverjum
hundrað sig á næturnar. Þessi tala minnkar
stöðugt og þannig eru næstum öll böm
þurr á 14.-15. aldursári. Það er mjög sjald-
gæft að fullorðnir væti sig.
Sumir foreldrar setja barnið á kopp um
leið og það getur setið eitt við 6-8 mánaða
aldur. Á þessum aldri hefur bamið hins
vegar ekki náð þeim þroska sem er
nauðsynlegur til að það skilji þýðingu þess
að sitja á koppi. Ef það vætir sig á
koppnum þá er það tilviljun.
Það er ekki talið ráðlegt að venja börn
við að sitja á koppi fyrr en þau eru 12-15
mánaða. Og á þessum aldri er yfirleitt
aðeins um að ræða að venja barnið við
koppinn. Foreldrar ættu að vita að það er
fyrst frá 1 1/2 — 2 1/2 árs aldri sem
barnið byrjar smám saman að geta skilið
þýðingu þess að sitja á koppi og þar af
leiðandi að geta lært að halda aftur af sér
þangað til á réttu augnabliki. Sum börn
læra mjög fljótt á þessum aldri að hafa
stjórn á þvaglátum en önnur börn þurfa
lengri tíma þangað til öll nauðsynleg
viðbrögð eru svo þroskuð að stjórnun geti
farið fram. Þess vegna eru börn oft á 3.-4.
aldursári þegar þau hætta að gera á sig. Böm
verða fyrr þurr á daginn en á nætumar.
Verið ekki óþolinmóð við barnið
Flest börn hafa mikinn áhuga á
koppnum i fyrstu og eru mjög upp með sér
þegar eitthvað kemur i hann. En það er
algengt að börnum finnist skyndilega
alltof erfitt að sitja á koppi og reyni að
komast hjá því að gera það. í slíkum
tilvikum er mikilvægt að foreldrar þvingi
ekki barnið til að vera á koppi og láti barnið
sjálft um það hvenær það vill reyna næst.
Það er hinsvegar mjög skiljanlegt að
foreldrar óski eftir því að börn hætti fljótt
að gera á sig því það er óneitanlega mikið
erfíði að vera sífellt að skipta um'og þvo
bleyjur. En ef reynt er að venja barnið of
snemma af hefur það sjaldan í för með sér
tilætlaðan árangur. Kemur þá oft til
árekstra milli barna og foreldra. Barnið
getur i slíkum tilfellum algjörlega neitað að
fara á kopp eða byrjað að gera á sig aftur ef
það er um það bil að hætta því.
Það er afar mikilvægt að sýna barninu
þolinmæði og gleðjast með því þegar vel
gengur og láta vera að hegna því þegar
smáslys koma fyrir.
Börn sem halda áfram að gera á
sig — Tilfinningalegir erfiðleikar
Eftir að börn hafa lært að hætta að gera
á sig er ekki óalgengt að það geti komið
timabil sem það byrjar aftur. Þetta getur
t.d. gerst ef barnið verður fyrir miklu
tilfinningalegu álagi, eins og: skilnaði
20 Vlkan ll.tbl.