Vikan - 15.03.1979, Blaðsíða 9

skamms ef verkalýðsfélög halda ekki vöku
sinni. Það varðar hafnarverkamenn og
sorphreinsunarmenn sem á vissan hátt eru
stolt okkar Dagsbrúnarmanna. í þessum
hópum er margur mætur maðurinn. í
tæknivæddum þjóðfélögum Vesturlanda
er það útlent vinnuafl sem látið er vinna
þessi störf. Innfæddir koma þar yfirleitt
hvergi nálægt. Þessir menn eru verr
launaðir en gerist og gengur og félagslegt
öryggi þeirra minna. Og hver er kominn til
með að segja að íslendingar komi ekki til
með að leysa þetta „vandamál” á sama hátt
og nágrannaþjóðimar? Og þá á ég ekki við
að fluttir verði inn erlendir verkamenn til
að vinna þessi störf heldur að félagsleg staða
þeirra íslendinga sem þau vinna verði
svipuð og staða útlends vinnuafls úti i
heimi. Þetta er þróun sem á sér stað í öllum
tæknivæddum þjóðfélögum og verkalýðs-
félögin verða að vera vel á verði eigi ekki
þannig að fara.
— Nú hefur slagurinn við atvinnu-
rekendur oft verið harður. Hvenær
heldurðu að minnstu hafi munað að upp úr
syði?
— Hörðustu stéttaátök sem hér hafa
verið voru líklega í 6 vikna verkfalli sem
var 1955. Þá lá við borgarastyrjöld hér í
bæ. Dagsbrún var með 400 verkfallsverði
og þeim her átti ég að stjórna. Við vorum
náttúrlega allir óvopnaðir og her þessi var
óskipulagður auk þess að vera óþjálfaður.
Þvi var ekki saman að líkja hvað lögreglan
var betur búin, þrautþjálfuð og með kylfur.
Það munaði oft ákaflega litlu að það slægi
saman í alvarlega götubardaga. Menn voru
svona að þreifa fyrir sér hversu langt þeir
Eg gekk um f bensfn-
löðrinu með logandi
vindil og hótaði að
missa hann.
gætu gengið í verkfallsbrotum. Öllum þjóð-
vegum til borgarinnar var lokað því það
var verið að reyna að smygla vörum utan
af landi og það skipulega. Heiftin var svo
mikil að það kom t.d tvisvar sinnum fyrir
að hrækt var framan í konuna mína úti í
mjólkurbúð og krakkarnir komu rifnir og
tættir úr skólanum.
— Fiskiskipaflotinn héma stöðvaðist að
sjálfsögðu vegna olíuskorts en Suðurnesin
voru opin og einhvers staðar úti á Faxaflóa
lá útlent olíuskip fullt af olíu. Þeir þarna á
Suðurnesjunum fóru á bátum sínum út í
þetta skip, fylltu tunnur af olíu og voru að
smygla þessu i land og síðan i skipin. Við
fréttum af þessu og fórum þrír til Kefla-
víkur þeirra erinda að stöðva þetta. Þegar
okkur bar að garði var fjöldi manna að
fylla alla tanka og geymslur í Keflavík af
bensini og olíu og allt löðraði í þessum
eldfimu efnum. Þá kveikti ég mér í vindli
og gekk síðan um í bensínlöðrinu og hótaði
að missa hann ef þeir hættu þessari iðju ekki
strax. Þeir létu segjast og hættu. En þar
með var ekki öllu lokið. Við ætluðum að
fara út í skipið til þess að gulltryggja að
þetta héldi ekki áfram. Eftir mikla eftir-
gangssemi tókst okkur að fá kunningja
okkar sem gerði út á skak frá Keflavík til
þess að ferja okkur út í skipið. Það gekk á
ýmsu við bryggjuna, fólk safnaðist í
kringum okkur og hótaði að henda okkur í
sjóinn eða eitthvað þaðan af verra. En við
sluppum og tókum stefnuna á olíuskipið.
Þar þustum við um borð allir þrír með
vindla í munni og hugðumst hertaka skipið.
En skipstjóranum leist ekki meira en svo á
þetta að hann tók stefnuna á haf út og
ætlaði einfaldlega til síns heima. Við
komum ekki til íslands fyrr en eftir 4 daga.
Þetta var helvíti skuggalegur vetur og ég er
eiginlega dálítið hissa á því að aldrei hafi
maður verið drepinn í verkfallsátökum á
íslandi. En það kom aldrei til blóðbaðs,
enda ekki vilji fyrir slíku.
— Segðu mér fleiri sögur úr verkalýðs-
starfinu.
— Alveg sjálfsagt. í gamla daga jjegar ég
var grimmur í pólitikinni var ég meðlimur í
Æskulýðsfylkingunni en það var sértrúar-
söfnuður. Við vorum með fundi út um allt
land, nokkurs konar vakningarsamkomur,
skemmtanir með ræðuhöldum og öðru
menningarlegu prógrammi. Þá er það eitt
sinn að ég hringi í Kiljanjmenn á mínum
aldri kalla Laxness aldrei annað en Kiljan)
og spyr hvort hann sé ekki fáanlegur til að
lesa upp úr verkum sinum á þessum
hátiðum sem við vorum að halda. Kiljan
sagðist nú ekki vilja gera þetta upp í
símanum en spyr hvort hann geti ekki hitt
mig á skrifstofunni. Svo kom hann á mínút-
unni þrjú eins og talað hafði verið um.
Þegar ég hafði skýrt fyrir honum hvað við
værum að biðja hann um varð hann hálf
skrýtinn í framan og sagðist halda að ég
væri ekki nógu „modern” að halda að það
myndi trekkja eitthvað að láta rithöfunda
lesa einhvern „litteratúr”. Þú fylgist ekki
nógu vel með sagði hann. Reyndu frekar
að vera með box, feitustu konu í heimi eða
eitthvað svoleiðis. Við fengum Þórberg í
staðinn.
— Hvernig líður þér núna þegar þú ert
kominn yfir miðjan aldur? Hefur þú ekki
einhvern pólitískan metnað?
— Finnbogi Rútur sagði einhvern tima
við mig, að það kæmist enginn áfram í
íslenskri pólitík nema sá sem væri sjúklega
metnaðargjarn og með hrossaheilsu. Og ég
hef hvorugt bætti hann við. Nei, ég held
ekki. Ég hef aldrei þjáðst af neinum
draumum um þingsæti, hvorki dreymt slíkt
um nætur né keppt kerfisbundið að því.
Hins vegar les ég um það í blöðum að ég
keppi kerfisbundið að því. En förum nú að
hætta þessu ævisögurausi og lífsafrekafrá-
sögnum. Menn verða svo leiðinlegir þegar
þeir tala um slíkt. Leyfðu mér frekar að
segja þér eina góða sögu svona í lokin.
— Ég hef verið garðyrkjumaður,
netagerðarmaður, hreingerningamaður,
grafið skurði, verið á síld, lögregluþjónn,
dyravörður, útkastari og margt fleira.
XX.tbl. Vikan9