Vikan - 15.03.1979, Blaðsíða 21

nefna eins og t.d. meðfædda galla í þvag-
göngum en þeir eru sjaldgæfir. Ef grunur
liggur á að einhverskonar sjúkdómur geti
verið orsök þess að barn eigi erfitt með að
venja sig af er að sjálfsögðu rétt að leita
læknis.
Sálrænar orsakir geta einnig haft sín
áhrif. Oft er bent á hve miklu máli það
skiptir að andrúmsloftið sé afslappað og
rólegt þegar börn eru vanin af. Tauga-
veiklunareinkenni sem koma fram hjá
barni geta orsakast af minnimáttarkennd
barnsins yfir þvi að gera enn á sig en þurfa
ekki að þýða að orsökin sem slik sé sálræn.
Þetta ber að hafa i huga þegar börn byrja
aftur að gera á sig eftir að þau hafa verið
nokkurn veginn þurr.
Tveir hópar barna sem væta sig
Það er oft greint á milli tveggja hópa
barna sem væta sig.
Það einkennir fyrri hópinn að barnið
hefur verið þurrt í dálítinn tíma og byrjar
síðan aftur að gera á sig. Þessi tegund á sér
oft raunhæfa orsök eins og t.d sýkingu í
þvaggöngum, breytingu á fjölskyldu-
háttum, svo sem skilnað eða fæðingu
systkinis. Það er þannig yfirleitt hægt að
finna ástæðuna fyrir þvi að barnið byrjar
að væta sig aftur.
Það sem einkennir hinn hópinn er að
barnið hefur aldrei verið þurrt. í þessum
tilfellum heldur barnið að sjálfsögðu áfram
að pissa á sig eftir að búast má við því að
það sé orðið þurrt.
Hvað er hægt að gera?
Ef um líkamlegan sjúkdóm er að ræða
þarf að sjálfsögðu að meðhöndla hann. En
hver svo sem ástæðan er fyrir því að barnið
er ekki orðið þurrt er mjög mikilvægt að
umhverfi — og þá einkum foreldrar — sýni
barninu skilning.
Ásakanir, rifrildi og hegning gerir bara
ástandið verra og getur haft í för með sér
önnur og alvarlega sálræn einkenni.
Barnið getur ekki að því gert að það vætir
sig. Þörfin fyrir að tæma sig getur komið
svo skyndilega að barnið nær ekki að fara á
klósettið. Fullorðnir verða þá að reyna að
ergja sig ekki yfir þessum smáslysum. Það
getur verið nógu erfitt fyrir barnið að
berjast við þá hræðslu að félagarnir
uppgötvi vandamálið.
í fyrstu bekkjum grunnskóla (t.d. í 6 og 7
ára bekk) eru að minnsta kosti 1-2 böm sem
væta sig. Það gæti hjálpað þessum bömum ef
kennari gæti útskýrt fyrir bömunum að það
séu ennþá nokkur böm á þessum aldri sem
væta sig. Ennfremur að böm geti ekkert að
þessu gert og þessvegna megi ekki striða þeim.
Ef umhverfið getur sýnt vandamáli
barnsins skilning getur barnið fremur tekið
vandamáli sínu með ró og það eykur mögu-
leikann á að ástandið batni.
Hver er orsökin til að stærri börn
halda áfram að pissa á sig?
Það er ekki hægt að benda á neina eina
sérstaka orsök í þessum tilvikum og er
orsökin yfirleitt ekki sú sama i öllum
tilfellum. Oft virðast fleiri ástæður koma í
ljós hjá einu og sama barninu. Barn sem
.' V#
ekki er búið að venja sig af við 5-7 ára aldur
getur haft liffræðilega þætti sem orsök,
t.d. að tauga- og vöðvastarfsemin sem
stjórnar tæmingu blöðrunnar sé sein-
þroska. Fleiri líffræðilega þætti er hægt að
foreldra, fæðingu nýs systkinis, við sjúk-
dóma, við byrjun á dagheimili eða í skóla
og innlögn á sjúkrahús.
Strákar eru seinni til en stelpur
Strákar hætta yfirleitt seinna að gera á
sig en stelpur. Og rannsóknir hafa sýnt
fram á að á öllum aldursstigum gera fleiri
strákar á sig en stelpur.
Rannsóknir hafa ennfremur sýnt fram á
að flest stærri börn sem halda áfram að
pissa á sig hafa aldrei hætt að gera það.
Þau væta sig einkum á næturnar. Mjög
mikill minnihluti vætir sig á daginn eða
einungis á daginn.
il.tbl. Vikanzi