Æskan - 01.11.1963, Page 8

Sjálf jólahelgin hófst með því, að lesinn var
jólalesturinn og sálmur sunginn, bæði f>'r'r
og eftir. Síðan var sezt að snæðingi. Að mál"
tíðinni Iokinni bjuggust þeir til aftansöngs »
kirkjustaðnum, sem þangað ætiuðu. Hinir sátu
heima og hvíldu sig eftir erfiði dagsins, lasU
í guðsorðabókum, rauluðu eftirlætissálmana
sína upp úr sálmabókinni, töluðu hljóðl«Sa
saman og sýndu hver öðrum jólagjafirnar-
Börnin kveiktu á kertunum sínum, horfðu
inn í ljósið og sáu guðs dýrð í litla loganum*
Ijósum prýtt og óvenju mikið sungið. Presturinn var ung-
ur og ljúfmannlegur og hafði fagra rödd. Ræðan var ör-
stutt, en söngurinn margbreyttari en venja var til og
allt með einhverjum unaðslegum hátíðablæ í fallegu
kirkjunni hans afa á Þverá. — Aftansöngur mun nú tíðk-
ast um allt land, og vill fólkið áreiðanlega ekki af hon-
um sjá í annað sinn.
Aldrei var spilað á spil, né aðrar skemmtanir um hönd
hafðar á jólanóttina. Þótti það hin mesta ósvinna, ef út
af þessu var brugðið. Jólanóttin var hrein og stillt eins
og stjörnur himinsins. Á hana mátti ekki falla hinn
minnsti skuggi. Hún var vin í eyðimörku vetrarmyrkurs
og kulda — skjól hins minnsta smælingja, jafnt sem hins
voldugasta höfðingja — háheilög stund, sem lét drauminn
um guðsríki á jörðu rætast ár hvert — í nokkrar klukku-
stundir.
Á hverjum bæ var Ijós látið loga yfir sofandi fólkinu,
þessa einu nótt. Jóladagurinn hófst með því, að húsfreyj-
an og eldhússtúlkan færðu fólkinu kaffi og jólabakstur
í rúmið. Síðan var klæðzt við jólaljós. Karlmenn fóru
til gegninga og konur til mjalta. Er því var lokið bjugg-
ust menn á ný í jólaskartið. Sumir fóru til kirkju, aðrir
sátu heima og hlýddu húslestri.
Þegar kirkjufólkið var komið heim aftur, var miðdags-
verður borinn inn. Þótti börnum og unglingum ekki lítið
til koma, að mega færa fólkinu hrókaða diskana, með
laufabrauðs-hlaðanum ofan á. Svo var borðaður rauð-
grautur með rjóma eða „vínsúpa" á eftir. Vínsúpa var
venjuleg sætsúpa með sagógrjónum, sveskjum og rúsín-
um og saft út í. Var hún aðeins höfð á hátíðum og 1
veizlum.
Eftir miðdegismatinn var oftast rólegt. Karlmen11
fengu sér blund í rúmi sínu, kvenfólkið skrafaði safflan-
eða las í sálmabókum, börnin léku sér liljóðlega. I>al’
sem stutt var á milli bæja, brugðu menn sér stundum
í
of
í
heimsókn, en töfðu sjaldan lengi. Jóladagurinn var
lieilagur til hversdagslegra skemmtana. En á annan
jólum var glaumur og gleði, spilað á spil, dansað, þar
sem stofur voru — og leikið á harmoniku og fiðlu — Iml3
ast saman á bæjunum og vakað fram á nótt. Jólin voru
á enda það árið. Hversdagsannir biðu allra. Og það val
svo hressandi að fá sér einn fjörugan dans og syngja ellt
lag áður en virkir dagar komu með starf og strit á ný*
Viku eftir jólin kom svo áramótahátíðin. En ekki va
jafn rnikill helgiblær yfir henni sem jólunum. Þó var ara
mótastundin bæði heilög og háalvarleg. Þá söng allt fð^
ið „Nú árið er liðið í aldanna skaut“. Á eftir tókust allir
í hendur, þökkuðu hver öðrum fyrir gamla árið og <)S^
uðu gleðilegs nýárs.
Á gamlárskvöld og nýársdag voru messur og inat<l1
veitingar svipaðar og um jólin. — Álfadansar og brenn11
voru stundum á gamlárskvöld, en þó oftar á Þrettán
anum. Sá dagur var lokadagur jólahelginnar í fornLl11
sið, og þó að ekki væru lengur nema þrír fyrstu
dagarnir haldnir helgir, þá var Þrettándans minnzt U1^
skemmtisamkomum, brennum og álfadansi. En ekki ver
ur því nánar lýst í þessari stuttu grein. „Jólin eru Jn'O1111
— og lifið þið vel!“