Æskan - 01.11.1963, Qupperneq 30

1914
1964
Bréfspjald, sem var gefið
út árið 1915. Sýnir það
fyrstu stjórn Eimskipafé-
lags íslands og tvö fyrstu
skip félagsins, „Gullfoss“
og „Goðafoss“.
nieð sér á ýmsan hátt við undirbúning félagsstofnunarinnar.
Fyrsti formaður félagsstjórnarinnar var Sveinn Björnsson, síðar
forseti íslands.
Þegar rifjuð er upp saga félagsins verður þess jafnan minnzt
live mikið íslenzka j)jóðin á þeim mönnum að þakka, sem for-
göngu höfðu um stofnun félagsins á árunum 1912—1914, og hvílir
ljómi virðingar og þakklætis yfir minningunni um þetta framtak
þeirra. Skoðanamunur þessara manna um þjóðmál vék fyrir hug-
mynd þeirra um stofnun skipafélagsins og þeir komu hugmynd
sinni í framkvæmd af miklum myndarskap.
Starfsemi félagsins byrjaði með stórátaki. Ákveðið var að eign-
ast tvö skip þegar í upphafi, minna þótti ekki duga að byrja
með, svo að um munaði. Fyrsta skipið, sem Eimskipafélagið eign-
aðist var e.s. „GULLFOSS“ og kom það til landsins hinn 15. apríl
1915. Jafnframt þvi að vera fyrsta skip félagsins var þetta fyrsta
farþega- og vöruflutningaskip íslenzku þjóðarinnar. Skipið var
1414 brúttótonn og búið farþegarúmum fyrir 74 farþega. Skipið
kom fyrst til Vestmannaeyja og Heykjavíkur, en fór svo til Vest-
fjarða og síðan suður og austur um land til Austfjarða. Skömmu
síðar kom annað skip félagsins, e.s. „GOÐAFOSS" til landsins.
Það tók land á Reyðarfirði hinn 29. júní 1915 og fór norður um
land til Reykjavíkur. E.s. „GOÐAFOSS" var 1374 brúttótonn aö
stærð og hafði farþegarúm fyrir 56 farþega. Alls staðar var báö-
um þessum skipum tekið með fögnuði og viðhöfn, er þau voi'U
hér við land i fyrstu ferðum sínum, og skáldin kváðu þeim Ijóð.
Brátt kom í Ijós, að félagið hafði fengið þessi skip sín á happa'
stund, því skömmu eftir að félagið hafði eignazt þau, lokuðust
siglingaleiðir til Evrópu af völdum lieimsófriðarins. Félagið hóí
siglingar til Ameríku, enda var ekki i annað hús að venda uin
vörukaup. Þannig tókst að ná nauðsynjavörum til landsins öll
stríðsárin og er vandséð hvernig farið licfði fyrir islenzku þjöð'
inni, ef hún hefði ekki þá borið gæfu til að vera búin að eignast
skip.
Strax eftir að heimsófriðinum lauk árið 1918 og möguleikar
voru á því að semja um smíði skipa, liófst félagið lianda um út-
vegun nýrra skipa. Félagið átti nú aðeins tvö skip, e.s. GULLFOSS
og e.s. LAGARFOSS, sem keyptur var árið 1717 í stað e.s. GOÐÁ"
FOSS, sem strandað liafði við Straumnes norðan við Aðalvík 30-
nóvember árið 1916. Fjölgaði nú skipum félagsins brátt, og á ára-
tugnum 1920—1930 lét félagið smíða þrjú skip, e.s. GOÐAFOSS,
c.s. BRÚARFOSS og e.s. DETTIFOSS, en keypti auk þess nf ríkis"
sjóði notað skip, sem smíðað var árið 1914. Fékk þetta skip nafu'
„Gullfoss" kemur á líeykjavíkurhöfn i®'
apríl 1915. Hann var fyrsta skipið, scm
Eimskipafélag íslands eignaðist.
1964