Iðunn : nýr flokkur - 01.01.1929, Síða 60

54
Menning, sem deyr?
IÐUNN
var að byggja — jafnvel þó gert sé ráð fyrir, að hundruð
þúsunda af þrælum hafi unnið að þeim.
Enginn skyldi þó ætla, að hér með sé slóðin rakin
aftur að uppiökum menningarlifs á jörðu. Að baki alls
þessa liggur forneskjan, sem engar sögur fara af og þar
sem flest er myrkri hulið. En úr fylgsnum jarðar hefir
verið grafið fram eitt og annað, sem gefur grun um
firna-fjarlægðir aftur í tímann, — um ókunnar óraleiðir,
sem mannkynið hefir lagt að baki sér. Hér er um að
ræða menningarskeið, sem eru löngu grafin og gleymd
og nú tala aðeins til ímyndunaraflsins — ljós, sem
sloknuðu — dásemdir, sem urðu að lúta lögmáli hverf-
Ieikans — listir, sem eru löngu týndar og horfnar.
Með því er sú hugsun vakin, að menning getur liðið
undir lok, afmáðst af jörðinni, horfið, án þess að sjáist
örmull eftir. Þetta er hugsun, sem vekur ugg og kvíða. Fátt
er mannlegu eðli óljúfara en að beygja sig undir lög-
mál gleymskunnar — sætta sig við það, að tíminn þurki
út hvert spor og vefji alt í auðnarþögn. En lögmálið
sjálft er jafn ósveigjanlegt fyrir því.
Menning Assyríu leið undir lok. Við vitum hér um
bil hvenær það varð. Borgin Ninive var eydd 606 árum
fyrir Krists burð. Skemdarhvöt mannanna og eyði-
merkursandurinn hjálpuðust að til þess að grafa hana í
djúp gleymskunnar.
Svipaða sögu er að segja frá Egyptalandi. En á báð-
um þessum stöðum hefir verið grafið og leitað, og duldir
fjársjóðir hafa komið í Ijós. Gull hefir fundist og dýrindis
steinar. Ekkert er merkilegt við það. Slíkra hluta getur
hver auli aflað sér. En þar hafa einnig fundist dásam-
leg listaverk, sem hámenning ein getur skapað.
En þessi list var týnd og tröllum gefin um þúsundir
ára. Menningin mikla, er ól hana, leið undir lok. Máð