Kirkjuritið - 01.07.1938, Síða 69

Kirkjuritið.
Hinn almenni kirkjufundur.
325
og krafti, lýðháskólastefna Norðmanna, sem fram á þennan dag
hefir haft miklu mannvali á að skipa, og jafnvel ungmennafé-
lagshreyfing jieirra, sem talin er að liafi unnið og vinni stór-
fenglegt menningarstarf í málviðreisn og öðrum þjóðlegum um-
hótum
IV.
Svíþjóð er stærsta -— og að menningu rótgrónasta ríki Norður-
landa. En þrátt fyrir það tóku þeir grundtvigsku lýðháskóla-
stefnunni opnum örmum
Forn aðalsréttur þrengdi allmjög að Svium um það leyti, sem
lýðskólastefnan var að breyðast út. Þeir vildu því leggja áherzlu
á ]iað, að menta bændastétt landsins.
Um 1870 skrifar einn bóndinn: „Vér þurfum einmitt þá skóla,
sem ala upp duglega starfsmenn og víðsýna bændur, skóla sem
vekja hjá bændunum þekkingarþorstann og gera þá sjálfstæða i
hugsun, skerpa dómgreind þeirra og vekja hjá þeim innilega ást
til alls þess, sem er göfugt og gott. — Ef ég ætti að nefna nokkuð
sérstakt, sem Svíar stefna að með lýðháskólastarfsemi sinni, þá
væri það heimilisprýðin (fyrirmyndin). í engu Norðurlandanna
hygg ég eins glöggvan og vakandi skilning á gildi og þýðingu góðs
heimilis; þeim er það Ijóst, eins og raunar öllum, að heill heimilis-
ins og prýði hvílir á mentun kvennanna, þeir leggja þvi yfirleilt
"ijög mikla rækt við mentun stúlknanna, hinna verðandi hús-
mæðra, bæði í lýðskólum og þó sérstaklega kvennaskólum. Þeir
vita, að
„í sálarþroska svanna
býr sigur kynslóðanna, —
og livað er menning manna
ef mentun vantar snót?“
Þær eru samræmar hugsunarhætti þjóðarinnar setningarnar, sem
standa yfir dyrum húsmæðraskóla eins í Svíþjóð: „Góðar hús-
mæður, góð heimili, gæfa landsins“.
V.
Lýðháskólalireyfingin barst til Finnlands, þegar þjóðin var livað
niesl hæld og hunditi á klafa erlendrar yfirdrotnunar, og þess
vegna varð þeim þessi frjálsi skóli blessunarrík opinberun. •—•
l’inska þjóðin hefir altaf alið í brjósti sterka þjóðerniskend,
œttjarðarást og frelsisþrá, en tíðast hefir hún verið bæld og því
stundum orðið hlandin liatri til yfirdrotnencfann'a. Uln 1890,
hegar séð var, að Finnar þurftu beinlínis að berjast með vopn-
um fyrir frelsi sínu og sjálfstæði, náði lýðháskólalireyfingin föst-