Kirkjuritið - 01.04.1939, Side 40

174
íslenzkar bækur.
April.
unz hann er orðinn forvitri og gengur frá öðrum mönnum og
Öylur. Hann er að öllu samanlögðu einhver snildarlegasta per-
sónan, sem Hagalín hefir skapað. Hann er persónugervingur og
fegursta ímynd íslenzkrar alþýðu, að eðlisfari samgróinn land-
inu og dýrunum, góð og guðelskandi sál, sem talar í orðskvið-
um. Yfir öllu málbragði hans glitrar æfintýralegur hlær skáld-
legrar fegurðar, sem minnir á Hómerskvæðin. Það bjarmar af
ásjónu þessa djúpúðuga, spakláta öldungs, sem hálfur er kominr.
yfir í annan heim og lifir nú og hrærist síðustu æfistundirnar í
trausti guðdómsins. Hver vill skifta á Voga-Birni og öldungum
Laxness, sem venjulegast eru orðnir að hlægilegum hálfvitum?
Hafi það verið ætlun Hagalíns, að yrkja upp „Sjálfstætt fólk“
lil stórra umbóta, Jiá hefir Jíað tekist vel. Bók hans er meira
skáldverk, af þvi að hún er sannari og skygnist dýpra i rök
lífsins. Ýmislegt kynni að mega að henni finna, ef maður
nenti Ijví. T. d. er hún óþarl'lega langdregin með köflum, svo
sem hin langa útmálun á fúlmensku Neshólahyskisins, og hefði
bókin grætt á því að vera svo sem þriðjungi styttri. Bás við-
hurðanna er stundum nokkuð æfintýraleg og nærri með ólik-
indum, en þannig er líka lifið oft og tíðum. Höf. hættir mjög
við að nota tröllslega náttúruviðburði til dramatiskra áhrifa í
bókum sínum. En alt um j)að er bókin iðandi af blóðríku lífi
og fjölbreylilegum litum, og margir kaflar með snildarbragði.
Þó getur manni nú farið að leiðast vestfirzkan iil lengdar, sem
reyndar er ekkert annað en illa þýdd danska með nokkurum
góðum fágætum orðum eins og rúsínum innan um. Hvenær iná
maður fara að biðja um bók frá íslenzku sagnaskáldunum, sem
ekki þarf á útúrboringslegum stílbrögðum að halda til að vekja
á sér athygli? Ég fyrir mitt leyti Ireysti Guðmundi Hagalín
vel til að skrifa slíka bók.
Guðmundur Hagalín er orðinn furðulega afkastamikill rit-
höfundur. í sömu andránni og hann skrifar aðra gagnmerkilega
bók: ,,Virka daga,“ ge'fur hann J)jóð sinni Jiessa ánægjulegu og
viðamiklu skáldsögu. Hann skortir ef til vill nokkuð ennþá i
stílgáfu, en honum er altaf að fara fram í skáldlegri dýpt og
vitsmunum. Það er full ástæða til að loakka höfundinum fyrir
þessa bók og vænta mikils af honum í framtíðinni.
Benjamín Kristjánsson.
Ilitstj. Kirkjuritsins hefir lesið margt í ritum Guðmundar
Hagalíns sér til ánægju bæði lyr og síðar, og er þ>að geðfelt að
birta þennan vinsamlega dóm B. K. um skáldrit lians. En það
verður þó að segja G. H., að sumstaðar gjörir hann sig sekan
um ódæma smekkleysur, sem honum er skylt að vaxa frá.