Syrpa - 01.10.1919, Blaðsíða 63

S Y R P A
129
bannig hefir Carnigie sett fram
shocSanir sínar á auS og notkun
hans, og þær eru bygtSar á hans
eigin reynslu. Hann fæddist í fá-
tækt, og hann lifSi þacS að verSa
einn af aucSugustu mönnum heims-
ins. SíSustu árum æfi sinnar
varSi hann til þess aS gefa burt
'tuS sinn. ViS getum vel ímynd-
aS okkur aS þaS hafi glatt Carni-
gie stórlega aS geta gert eitthvert
góSverk. Hann var stundum
ráSalaus meS aS finna vegi til þess
aS nota fé sitt til góSs fyrir aSra.
Hann komst aS þeirri niSurstöSu,
aS leyndardómur hamingjunnar
var falinn í ánægjunni af því aS
gefa.
Carnigie gaf yfir þrjú hundruS
miljónir dollara. Hver einíisti
dollar, sem hann gaf, var gefinn í
því augnamiSi aS verSa öSrum
mönnum til gagns. Hinar miklu
upphæSir, er hann gaf til þess aS
koma á fót almennum bókasöfn-
um, hefSi mátt gefa til einhvers
^annars, en mjög er þaS vafasamt,
hvort meiru góSu heifSi veriS unt
aS koma til leiSar á annan hátt.
Enginn, sem getur náS til bóka-
safna þeirríi, er Carnigie stofnaSi
meS gjöfum sínum, þarf aS vera
ófróSur úm nokkuS þaS sem gerist
í heiminum. Bókasöfn þessi hafa
orSiS háskóli margra fátækra ung-
linga, er vildu afla sér fræSslu og
bæta kjör sín.
Ejf til vill er skoSun Carnigie á
fátæktinni sem undirrót allra fram-
fara, röng, en samt sem áSur hefir
hann haft glöggan skilning á því í
hverju sönn hamingja sé fólgin.
og sjálfur var hann einn af þessum
mjög sjaldgæfu mönnum — milj-
ónaeigandi, sem gat hlegiS.
EftirtektarverS lexía.
Daginn sem John D. Rockefell-
er varS áttatíu ára gamall, sagSi
hann þessa sögu:
“ÞaS var unglingur fyrir býsna
mörgum árum síSan, sem átti
heima á bóndabæ. Unglingurinn
hafSi hugboS um aS hann væri of
gáfaSur til aS eySa þar æfinni viS
algenga bændavinnu, og krafSist
þess af föSur sínum aS hann sendi
sig á skóla, og þaS varS úr. Á
skókinum vann hann sig áfram a’f
kappi miklu og náSi því áliti viS
prófin aS vera gerSur aS kennara
meS sextán dollara launum á viku.
Af þessu varS hann upp meS sér,
ékki svo lítiS. Jókst nú löngun
hans aS ná hærra marki, og lagSi
hann nú fyrir sig steinolíufræSi
(mineral oils) , og eftir tíu ára nám
yar liann orSinn nafnfrægur maS-
ur í þeirri fræSigrein. Fekk þá pró-
fessorsstöSu meS fjörutíu dollara
launum á viku. Þá hafSi hann
stundum gaman af aS spauga aS
því viS karl föSur sinn, aS öSru’
vísi hefSi nú staSiS á fyrir sér,
hefSi hann setiS heima.
Um þessar mundir dó faSir hans
og olíu-prófessorinn skrifar heim
og segir fyrir um aS selja bújörS-
ina, og hún Var seld. ÞaS rann
lækur eftir landareigninni og viS
upptök hans v^r hann þgikinn
froSyleSju og hafSi faSir hans
haft þar ofurlítinn fleka til aS íta
froSunni ofan af vatninu, svo aS
kvikfé hans hefSi hreint og heil-
næmt vatn aS drekka. Hinn nýi
eiganli jarSarinnar tók sýnishorn
af þessari froSu og reyndist hún
vera steinolía, — einmitt þaS eina,
sem hinn gáfaSi prófessor var svo
vel aS sér um. En prófessorinn
vissi ekki aS steinolía var á landi
föSur síns. HafSi aldrei fariS svo
snemma á fætur aS 'hann væri lát-
inn brynna kúnum. Hann var í
fasta svefni þegar hann hefSi átt
aS vera viS vinnu, og hafSi aldrei