Nýjar kvöldvökur - 01.08.1927, Blaðsíða 96

174
NÝJAR KVÖLDVÖKUR.
Fr æftlmolar.
Forsögulegt mannvirki.
A hinum grænu sljettum Salisburys, í suður-
hluta Englands, gnæfir hið tröllaukna og eld-
forna mannvirki: S T O N E H E N G E!
Stonehenge er tvöfaldur hringur, myndaður
á þann hátt, að furðu stórir sandsteins-stöplar
hafa verið reistir upp, og látnir mynda hring.
Ytri hringurinn hefir í upphafi verið gerður af
30 stöplum, en á milli stöplanna að ofan hafa
upphaflega verið lagðar brýr eða bogar, er
myndað hafa hlið eða dyr í óslitinni röð, á
um-máli hringsins.
Steinar þeir, er lagðir hafa verið á milli
stöplanna, eru á ensku máli nefndir: »Imposts«;
þessar milligerðir hafa einnig verið nefndir:
»Hangandi steinar«, og af þeim hefir staðurinn
fengið nafnið: Stonehenge.
Steinarnir í ytri hringnum eru einsteinungar
eða »MonoIiths«. Af þeim standa nú aðeins
17 uppi, en af tnillgerðasteinunum standa 6.
Mikilleik mannvirkis þessa má marka á því.
að stöplar þeir, er enn standa, eru 13 — 23 fet
á hæð. Stonehenge hefir að aldri og mikil-
fengleik verið jafnað til Pyramidanna fornu.
Mönnum er það jafnmikil gáta, hvernig þessir
20 tonna steindrangar hafa verið reistir upp á
annan endann, eins og hvernig Pyramidarnir
Egypsku hafa verið bygðir.
Stonehenge stendur á hól, ogermaður nálg-
ast staðinn, bera hinir miklu steindrangar við
loft og gefa umhverfinu einkennilegan dular-
svip. — Einn af miiligerðasteinunum = Hang-
andi steinunum, fjell niður 1620, og einn af
stöplunum 1797, og enn einn 1901.
Á að giska 9 fetum innanvið ylri hringinn
hefir verið reistur annar hringur. Hann er
ger af minni steinum, þeir eru nefndir »Blá-
steinat*. Pað er forn og fágæt steinategund,
og heftr ekki fundist neinstaðar í nágrenni við
Stonehenge. Peir hafa einnig verið nefndir
»Foreign stones«, þ. e. útlendir sleinar. Fallnir
einsteinungar og aðrir steinar liggja á víð og
dreif um innri hringinn. Mestur og eftirtekta-
verðastur er gríðarstór, flatur steinn, sem kall-
aður hefir verið »Slaugtering stone«, = slátr-
unarsle'nn (Blótsteinn) eða altarissteinn.
í nokkurri fjarlægð frá ytri hringnum, og í
norðausturátt frá honum, stendur mikill klettur
alveg sjerslakur, hann er nefndur »Hele stone«
og einnig »Friars Heel«.
Á lengsta degi ársins, eða 24. júní, kemur
sólin upp nákvæmlega yfir þessum kletti, þeg-
ar horft er frá altarissteini, sem Iiggur í miðju
innri hringsins. Vegna þessarar afstöðu hefir
myndast sú skoðun, að Stonehenge sje æfa
fornt sóldýrkenda musteri.
Hinn nýlátni, breski rithöfundur, Thomas
Hardy, hjelt mjög upp á þessar fornu rústir.
Bærinn Dorchester liggur skamt frá Stone-
henge, og þar var heimili Hardy’s, og er
kunnugt úr sögum Hardy’s, undir nafninu
»Casterbridge«. Hann var tíður gestur á þess-
um stöðvum, um það bil, er hann reit þá af
sögum sínum, er að miklu leyti snýst um
Stonehenge.
Til er mesti fjöldi munnmælasagna um
uppruna og aldur og tilgang Stonehenges,
verður farið fljótt yfir þann þált; þó verður
að gefa þess, að ein almennasta skoðunin var:
Að hinir fornu »Druids«, hefðu átt þarná
musteri, og að mannblót hafi farið fram á
slátrunarsteini í sólarupprás, eða þegar sólin
varpaði fyrstu geislunum á »Friars Heel«.
í margar aldir var því trúað, að hinir fornu
»Druids« befðu reist hið merkilega hof, og að
þar hafi farið fram mannfórnir tii þóknunar
sóiguðinum, sem þeir nefndu »Bel«,