Sjómannadagsblaðið - 07.06.1942, Qupperneq 35

SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
15
*
það, að sum hús, sem ekki hrundu, höfðu færzt
til um tvo metra, þar sem þau stóðu.
Um borð í skipunum fannst mönnum kipp-
irnir vera líkastir því, er skrúfan sleppir vatni
í öldugangi og tekur til að hamast í lausu lofti.
Mikið af fiski drapst við jarðskjálftana og
flaut hann dauður uppi.
Þar sem flóðbylgjan var mest, náði hún allt
að 12 metra hæð, og var svo kröftug, að hún
fleytti stórum fiskiskipum langt upp á land.
Sums staðar olli flóðið meira tjóni en jarð-
skjálftarnir. Þó mun eldsvoðinn hafa valdið
mestu fjárhagslegu tjóni. Flest húsin í Tokyo
og Yokohama voru lítilfengleg tréhús. Þegar
jarðskjálftinn kom, var fólk víðast hvar að
elda mat, en það var þá nær alls staðar gert í
opnum hlóðum, þannig að viðarkolum var kynnt
í þar til gerðum stokkum á miðju gólfi. Þegar
húsin hrundu, kviknaði strax í hinu eldfima
efni, afleiðingin varð stærsti bruni, sem sögur
fara af, og er ólíklegt að nokkurn tíma eigi eftir
að sjást annar eins.
Hér átti það við, sem Matthías Jochumsson
orti um jarðskjálftann í Messina:
Sá dynur, sá hvinur!
Á hálfri mínútu hrynur
borg eftir borg með ódæma org.
En utar frá hafinu drynur
í hafgerðingum. Og hrönnin blá
sem heljar-veggur stígur úr sjá.
Og meðan í rústunum bál við bál
brennir og steikir og pínir,
mátt sinn ei minni sýnir;
hún hvolfir úr sinni heiftarskál,
og heljar-fádæmin krýnir.
Við jarðskjálftana tók botninn í Sagami Nadi
flóanum miklum breytingum, sums staðar svo
að munaði allt að 400 metrum, gjár, sem mynd-
uðust á landi, voru sumar margir kílómetrar að
lengd.
Eftir því sem næst verður komist, munu um
150,000 manns hafa beðið bana, eða ekki komið
í leitirnar eftir jarðskjálftann, -álíka margir
hlutu líkamleg meiðsli án þess að það leiddi þá
til dáuða. Samkvæmt opinberum tilkynningum,
fórust í Yokohama 26,723 en særðust, en
í höfuðborginni Tokyo fórust 60,120 menn, en
15,700 særðust.
Eignatjónið varð alveg gífurlegt og metið á
4,586 milljónir dollara. Tala húsa, sem eyðilögð-
ust á jarðskjálftasvæðinu, var þessi: 128,266
hús hrundu tii grunna en 126,333 skemmdust
mjög mikið, 447,128 hús brunnu til ösku, og
868 skoluðust burt í flóðinu.
1 heimsblöðunum var sagt, að japanski flot-
inn hefði að mestu leyti eyðilagst í jarðskjálft-
unum. „Svo mæla börn sem vilja“, en þar sem
við komum í Japan, var ekki að sjá neinn hörgul
á herskipum.
Jarðskjálftar hafa tíðkast í Japan frá
ómuna tíð. Sá fyrsti, sem sögur fara af,
varð um 300 ár fyrir Krists fæðingu. Þá er
sagt, að hið undurfagra eldfjall Fujiyama hafi
risið upp úr sléttum flötunum, þar sem það
stendur nú, og að þá hafi einnig Biwa vatnið,
sem er á stærð við Þingvallavatn, myndast ná-
lægt Kioto, þar sem áður var þurrt land.
Vilji maður ekki trúa þessum elztu munn-
mælasögnum, þá er alveg óhætt að trúa skýrsl-
um um jarðskjálfta, sem komið hafa síðan á
sjöttu öld, og þeir hafa bæði verið margir og
ægilegir. Síðustu 15 aldirnar er talið, að í Japan
hafi komið 149 eyðileggjandi jarðskjálftar, eða
mikill jarðskjálfti 10. hvert ár.
Það voru nokkrir Jesuita-munkar, sem fyrst-
ir hvítra manna fluttu fregnir af jarðskjálft-
um í Japan. Þeir sögðu frá jarðskjálftanum,
sem varð á dögum Hideyoshi, herkonungsins
mikla, sem stjórnaði Japan líkt og Napoleon
Frakklandi. Hann átti von á sendiherra frá
Kína. Frá sér numinn af hrifningu yfir virð-
ingu þeirri, sem þetta mikla keisaraveldi sýndi
honum, bjó hann sig til að taka á móti sendi-
manninum með þeirri viðhöfn, sem sæmd hans
hæfði. Hann byggði fagra höll, með stórfengleg-
um viðhafnarsal. Þúsund menn voru önnum
kafnir dag og nótt við að reisa hana. Munk-
arnir, sem þekktu hallir Rómaborgar, sögðu að
þær kæmust ekki í hálfkvisti við þessa móttöku-
höll Hideyoshi, sem hátt og lágt var skreytt út-
flúri úr skíru gulli. En svo kom hinn ægilegi
jarðskjálfti 1596, sem í einni svipan jafnaði
hallir Hideyoshi við jörðu.
Munkarnir lýstu jarðskjálftanum þannig: Þá
kom jarðskjálfti svo skelfilega ógurlegur, að
það var eins og allir árar Helvítis hefðu losnað,
því að honum fylgdu svo mikil vein og læti,