Sjómannadagsblaðið - 07.06.1942, Blaðsíða 53

SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
33
eins sá, að ég hefi aldrei séð herlið flutt á skips-
fjöl svo hljóðlega sem hér og árekstralaust".
En þeir áttu enn eftir að leggja fram, þessir
hugprúðu menn, nýja sönnun fyrir drengskap
sínum og virðingu fyrir heraganum, sönnun, er
krafðist með tilliti til aðstæðnanna svo tak-
markalausrar fórnfýsi, að lengra verður ekki
komist í þeim efnum.
Tíu mínútum eftir að reykháfurinn var fall-
inn fyrir borð, með þeim afleiðingum, sem fyrr
var getið, brotnaði skipið í sundur enn á ný á
móts við vélarúmið aftanvert. Um leið og aft-
urstafninn tók að hækka og skipið sýnilega var
að því komið að stingast á endann niður í djúp-
ið, gaf Salmond skipherra síðustu skipun sína:
„Varpið ykkur fyrir borð, þið sem syndir er-
uð, og reynið að komast í bátana“.
Eins og fyrr var tekið fram, voru bátarnir
aðeins þrír og í einum þeirra — þeim, sem kon-
urnar og börnin voru í — var svo áskipað af
fólki, að við sjálft lá að hann sykki, en um borð
í skipinu voru enn þá hundruð manna eftir. Ef
fylgt hefði verið ráði þessu, hefðu möguleikarn-
ir orðið litlir til bjargar þeim, sem þegar voru
komnir í bátana. Bátarnir höfðu verið ofhlaðnir
og þeim hvolft fyrr en varði.
Seton ofursti og foringjar hans sáu hættuna
þegar, sem af þessu gat stafað, og þeir hvöttu
menn sína til að hafna þeim möguleikum, sem
í þessu voru fólgnir, til að bjarga sér á kostnað
þeirra, sem veikari voru. Og til ævarandi sóma
þeim, sem tilmælunum var beint til, tóku þeir
ákvörðun sína hiklaust — að einum þremur
undan skildum — í samræmi við þá hugprýði
og þá óeigingjörnu fórnarlund, sem einkennt
hafði framkomu þeirra frá upphafi þessa sorg-
arleiks. „Bjargið konum og börnum fyrst“ hafði
frá öndverðu verið grunntónninn í framkomu
þeirra og athöfnum, og þeir voru staðráðnir í
að bregðast ekki þeirri hugsjón sinni nú, þótt
dreggjarnar væru beiskar í þeim bikar, sem
tæma varð.
Aðeins andartak gnæfði afturhluti hins
dauða-dæmda skips hátt við himin, en því næst
seig það skyndilega og hvarf í djúpið, með öll
hin dýrmætu mannslíf innan borðs.
Lucas merkisberi skýrði í framburði sínum
frá hinum ömurlega lokaþætti þessa sorglega
slyss á eftirfarandi hátt:
„Við stóðum samhliða um þetta leyti á aftur-
þilfari skipsins, Seton ofursti og ég. Ég hafði
ákveðið að gera tilraun til að synda til lands,
en hikaði við að varpa mér útbyrðis, þar sem
sjórinn umhverfis skipið var orðinn morandi af
mönnum.
Það var hræðileg sjón. Sumir mannanna voru
í dauðateygjunum, aðrir börðust um karlmann-
lega, en hurfu svo skyndilega í djúpið, með
skerandi angistarópum, sem enn hljóma í eyr-
um mér, ægileg og tryllt. Og enn aðrir drógu
með sér niður í undirdjúpin aðra menn, sem
nálægir voru, í tilraunum sínum til sjálfsbjarg-
ar. f skipsreiðanum héngu menn svo tugum
skipti. Um leið og skipið brotnaði í tvennt, hlupu
margir fyrir borð.
Við Seton stóðum enn í sömu sporum. Ég
hafði haft óljósa von um að skipið myndi hald-
ast á floti, unz birta tæki af degi, en nú var
augljóst orðið að svo myndi ekki verða.
Við tókumst í hendur að skilnaði, og ég lét í
ljós von um að fundum okkar bæri saman aftur
einhversstaðar uppi á ströndinni.
„Það er ólíklegt að svo verði“, svaraði hann,
„ég er því miður ekki syndur".
Eftir að skipið sökk, var sjórinn alþakinn
mönnum. Sumir börðust um ofboðslega og
reyndu að ná handfestu á einhverju til að halda
sér fljótandi, aðrir klifruðu upp í reiðann á
framsiglu skipsins, sem enn stóð upp úr sjón-
um, eða reyndu eftir megni að ná til lands á
sundi“.
Bond merkisberi segir í sinni skýrslu, meðal
annars:
Capt. Wright, sem var einn þeirra, er sýnt
hafði af sér um borð í skipinu frábæra stjórn-
semi, djörfung og einbeittni, komst að landi á
timburfleka, er losnað hafði frá skipinu. Iiafði
honum tekist að klifra upp á flekann, ásamt 5
mönnum öðrum, og þótt svo væri þar á skipað,
að á takmörkum væri að flekinn sykki ekki,
tókst þeim félögum þó að bjarga til viðbótar
9—10 mönnum enn. Þegar komið var í nánd við
brimgarðinn, varpaði Capt. Wright sér til sunds,
þar eð sýnilegt var að flekinn myndi ekki þola
þá ofhleðslu, sem á honum var.