Sjómannadagsblaðið - 03.06.1951, Blaðsíða 29

sem hrekjast að ströndinni og brjóta þar skip sín.
Svo og þeirra sem um sandinn hrekjast vegalausir
og viltir. Það er skipbrotsmannaskýli, búið vistum
og klæðum, fyrir þá sem í nauðum eru staddir.
En við viljum skyggnast dýpra í sögu Höfðans,
eins og hann er kallaður í daglegu tali, þeirra
sem hafa hann oftast fyrir sjónum. Við viljum
kynnast þeim betur, sem byggðu Hjörleifshöfða,
löngu áður en hjálpfýsi og náungans kærleikur,
fékk það form sem nú er algengast og sjálfsagðast,
að allir leggi hönd á plóginn. Allir þekkja hið
litla sem til er af sögu Hjörleifs, örlög hans og
skapadægur. Við vitum að næstur nam land við
Höfðann, maður er Ölver hét. Eftir það vitum
við ekki um nöfn þeirra er þarna bjuggu. Næst
or getið um ábúanda að Hjörleifshöfða árið 1721.
Hét sá Ólafur Ólafsson. Þá tók af bæinn þar, er
Katla gaus þ. 11. maí 1721. Bærinn stóð sunnan í
fögrum hálsi, vestan undir svokölluðum Bæjar-
stað, þar fór fjós með 10 gripum og mest allt
sauðfé, en manntjón varð ekki. Einnig fór túnið
°g allar engjar. Eftir þetta féll niður byggð í Höfð-
anum um 30 ára skeið, en þá reisti þar bú Þor-
valdur Steinsson, en hafði nú bæinn uppi á fjall-
Jnu, þar sem hann hefir staðið síðan.
Sagt er, að til ársins 1311 hafi sjór legið fast
UPP að Hjörleifshöfða og Landnáma getur um
fjörð innmeð bænum að vestan. Einnig herma
sagnir, að Hjörleifur sé heygður þar sem hæst ber
a Höfðanum, enda ekki ótrúlegt, því sá var siður
naargra fornmanna. Árið 1832 fluttu þau hjónin
Loftur Guðmundsson og Þórdís Markúsdóttir, að
Hjörleifshöfða. Sonur þeirra Markús var þá 4 ára.
01 hann allan aldur sinn í Höfðanum og gerði
garðinn frægann fyrir margra hluta sakir. Hefir
hann mörgum fróðleik til haga haldið, svo sem
rit um jarðelda á íslandi, ýmsar sagnir og afritað
fátíðar sögubækur. Hann var að ýmsu leyti braut-
riðjandi í Slysavarnastarfsemi. Hann hafði þann
hatt á, að kyrrsetja gesti sína, þar til honum þótti
veðurútlit þannig, að fært væri að leggja á sand-
inn og aldrei vildi hann neitt taka fyrir greiða-
semi sína og gestrisni. Hann var og trygglyndur
°g ráðhollur, enda leituðu margir ráða hjá hon-
um. Markús var fyrirhyggjusamur með afbrygð-
um. Þá er hann fann, að líða mundi að æfilokum,
lét hann hlaða grafreit mikinn á þeim stað, sem
talið er að haugur Hjörleifs hafi staðið, er þar
víðsýnt mjög. Má þar sjá yfir mikinn hlutaVestur-
Skaftafellssýslu og lengra austur t. d. Öræfajökul.
Grafreitur Markúsar Loftssonar.
Er ekki ólíklegt, að hann hafi hugsað líkt og Hálf-
ur konungur. „Heyja skal mig hafs við strönd
háu bjargi á, víðsýninu vanur, var ég æsku frá“.
Þessi grafreitur sem hann lét byggja þarna og
hann er heygður í, er í sjálfu sér mikið mann-
virki og talandi vottur um þá verklægni, mann-
vit og orku. sem sá maður er verkið framkvæmdi,
hlaut að hafa til að bera, en það var Hallgrímur
Bjarnasonj Suðurhvammi, Mýrdal. Hann varð
eftirmaður Markúsar í Höfðanum og giftist ekkju
hans Áslaugu Skæringsdóttir. Hann er nú 82 ára
gamall og ern vel. Ekki þætti mér ólíklegt þótt
margur ferðamaðurinn, sem þýtur um í bifreið,
myndi vilja leggja smá lykkju á leið sína og skoða
þetta haglega gerða mannvirki, sem gnæfir við
himinn með stórri vörðu eða turni, svo og hið
myndarlega skipbrotsmannaskýli sunnan undir
Höfðannum. Byggð hefir nú legið niðri í Hjörleifs-
höfða um 14 ára skeið, en hver er kominn til að
segja, nema að hið forna landnám Hjörleifs eigi
eftir að byggjast blómlegum býlum frá fjalli til
fjöru. Vegir Þróunnarinnar eru órannsakanlegir.
----O------
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ 9