Sjómannadagsblaðið - 07.06.1964, Page 54

A veiðum í Lusitaniu
Einn af hörmulegustu atburðum
heimsstyrjaldarinnar fyrri skeði h.
7. maí 1915, þegar Þjóðverjar sökktu
bandaríska farþegaskipinu Lusi-
taníu, undan ströndum Suður-ír-
lands. Þau tæp 50 ár, sem liðin eru
síðan, hefur flak skipsins legið
óhreyft í sinni votu gröf, nema hvað
kafarar hafa stöku sinnum farið
þangað niður síðari árin í athugun-
arferðir. Skipið liggur á 50 faðma
dýpi, og má segja að svo til enginn
sjávargróður hafi safnazt á það, þótt
óvenjulegt sé.
Kafararnir tóku eftir því, að mikið
af fiski og margar tegundir héldu
sig umhverfis flakið og í því. Þetta
þótti veiðimönnum auðvitað góðar
fréttir, enda leið ekki á löngu unz
Lusitania var orðin þekktur og eftir-
sóttur veiðistaður. Grein sú, sem
hér fer á eftir, í þýðingu og endur-
sögn, er rituð af fréttaritara blaðs-
ins The Fishing Gazette & Sea An-
gler og birtist þar h. 9. marz s. 1.:
Hjónin Michael og Peggy Barring-
ton-Martin hafa sennilega varið
meiri tíma til veiða í flakinu af Lusi-
taniu en nokkur annar. Þau hafa
engan áhuga fyrir skipsskrokknum
sjálfum, heldur lífi, sem í iðrum
hans er og umhverfis hann. Já, þar
er fiskur — og margir stórir: Langa,
þorskur, lýsa, karpi, lýr, ufsi, há-
karl og jafnvel einn og einn tann-
hvalur hefur komið á stengur þess-
ara djúpfiskiiðkenda og kunningja
þeirra.
Fyrir fimm eða sex árum reyndi
ég, ásamt David Rapoport og Orgill
ofursta í Kinsale að komast út að
flaki Lusitaniu, til þess að veiða, en
veðrið var vont og við höfðum eng-
an hljóðdýptarmæli og urðum því
að hætta við ferðina. Orgill ofursti
var þó ákveðinn í að fara þarna út
síðar og talaði oft um það, en svo
þurfti hann að flytja til Indlands og
þá var draumurinn úr sögunni.
En á sama tíma var Kinsale að
vinna sér nafn sem bækistöð fyrir
40 SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
Lusitanici á hafsbotni.
sjóstangaveiði..1) Veiðimenn frá
flestum löndum Evrópu tóku að
flykkjast þangað, þar á meðal Bar-
rington-Martin hjónin, sem nokkr-
um árum áður höfðu spreytt sig á
stórfiskaveiðum hjá andfætlingum
okkar á suðurhveli.
Hjónin urðu strax hrifin af þeirri
hugmynd, að veiða í skipsflakinu og
það leið ekki á löngu unz þau eign-
uðust bát og fengu bækistöð í Kin-
sale. Báturinn var búinn öllum nýj-
ustu og fullkomnustu tækjum, en
þegar þau komu út á svæðið hafði
þegar verið sett þar dufl. Þau voru
því fljót að finna flakið með aðstoð
hljóðdýptarmælisins.
Það fyrsta, sem þau þurftu að at-
huga, var hvernig skipsskrokkurinn
snéri á botninum, því að lægi hann
þvert á strauminn, yrði ekki hægt
að hemja færið á staðnum nema
nokkrar sekúndur í einu, en lægi
skipið hinsvegar með straumnum
var hægt að renna góða stund áður
en bátinn ræki frá.
Þau hófu tilraunir sínar þegar
straumaðstæður voru beztar, og það
leið ekki á löngu unz þau höfðu
gengið úr skugga um að flakið lá
með straumnum, eins og bezt hent-
aði fyrir þau. Einnig kom strax í
ljós, að án teljandi erfiðleika var
hægt að láta reka alla skipslengdina;
en svo kom nýtt athugunarefni til
sögunnar, þegar þau uppgötvuðu,
að sú hliðin, sem tundurskeytið
hafði hitt, sneri upp og þar var gífur-
lega stórt gat eða sprunga langt inn
í iður skipsins.
Hjónin gengu nú úr skugga um
að fréttasenditækin væru í lagi og
hófu svo veiðarnar; og þau þurftu
ekki að bíða lengi eftir því að bitið
væri á agnið. í þessari fyrstu ferð
veiddu þau svo ótrúleg ósköp af
1) Flakið liggur út af Old Head viS Kin-
sale. — Þýð.
löngu, að því meti verður senni-
lega aldrei hnekkt. Mest veiddist í
rifunni á flakinu, og er engu líkara
en að langan leiti þarna niður í hlé
undan straumnum.
Ég spurði Michael nokkuð um
aðferðina og tækin, sem notuð eru
við þessar djúpveiðar, og hann sagði
mér m. a. að alltaf væru notaðir tveir
önglar, því að jafnskjótt og beitan
kæmi niður væri hún tekin; og þar
eð alltaf mætti búast við að smátitt-
ur gæti álpast á agnið, væri annað en
gaman að þurfa að draga inn 300 feta
línu fyrir slíka veiði. Væru öngl-
arnir hins vegar tveir, kæmi æði oft
vænn fiskur á annan þeirra.
Síðar sama ár, þegar þau fóru til
veiða í flakinu, gerðu þau nýja upp-
götvun. I stað þess að beitan hafði
áður sokkið hindrunarlaust til botns,
stöðvaðist hún nú á þéttri ufsatorfu
fyrir ofan flakið. Þar greip hann
alltaf ufsi, og voru þeir flestir um
14 pund að þyngd. Michael reyndi
ýmsar aðferðir til þess að komast
gegnum ufsalagið og fann að síðustu
það ráð að setja tveggja punda
sökku á línuna og renna henni nið-
ur á torfuna. Þannig komst beitan
í gegn og niður þangað sem stóru
löngurnar biðu hennar.
Eitt af því athyglisverðasta, sem í
ljós kom, var ef til vill það, að hver
fisktegund var út af fyrir sig í flak-
inu. A einum staðnum var t. d. ekk-
ert nema þorskur, sumir mjög stórir,
en á öðrum stað eintómur karpi og
magnið gífurlegt. Lýrinn hélt sig
meðfram flakinu, en fór ekki inn í
það fremur en ufsixm. Lýrinn, sem
þarna veiddist, er miklu stærri en
sá, sem venjulega fæst á öðrum mið-
um.
Margt undarlegt kemur fyrir á
þessum veiðum, en það einkennileg-
asta er líklega sagan um sogfiskinn.
Það kom all oft fyrir að hjónin
drógu fiska, sem voru með sár á