Eimreiðin - 01.09.1922, Síða 30

222
TVÍS0NGSLISTIN Á ÍSLANDI
EIMREIDW
sálmum Davíðs eftir frumteksfanum (þ. e. latínunni) í íslenska
sálma með ókendum lögum, og var það eetlun manna, að
hann hefði samið þau lög sjálfur, og nú eru þau talin með -
»íslenskum þjóðlögum«. Af þessu hafa fræðimenn borið hon-
um það orð, að »hann hafi kunnað sönglist manna best«.
Og vitnisburðurinn getur verið sannur, þó að frá séu tekin
lögin við sálma Davíðs. En víst er óhætt að fullyrða, að
hann hafi hvorki frumort þá Davíðssálma, sem honum eru
eignaðir, né samið við þau lög. Fræðimenn vorir fara vilt í því.
Sálmar séra Odds eru þýðing á hinum þýska ljóðasaltara
A. Lobwassers, og lögin, sem honum eru eignuð, eru lög hins
fræga lagfræðings Ooudimels. Lögin sjálf segja til sín. Og þó
að þess sé eigi beinlínis getið, að séra Oddur hafi haft ljóða-
saltara Lobwassers með höndum, þá er hitt víst, að klerkar
sunnanlands höfðu hann eða vissu til hans.
Eins og kunnugt er, þá sneri séra Jón Þorsteinsson, prestur
Vestmannaeyinga, er Tyrkir myrtu (1627), öllum sálmum Davíðs-
í íslenska sálma. Þessir sálmar voru gefnir út á Hólum (1662)
að tilhlutun ]óns prófasts að Melum í Borgarfirði, sonar höf-
undarins. Af formála prófasts fyrir bókinni má greinilega sjá,
að faðir hans og hann sjálfur hafa þekt Lobwassers-sálma..
Hann ritar þar meðal annars:
Margir hafa tekið sér fyrir hendur að snúa sálmum Davíðs
í vers og sálma, ýmist sumum eða öllum, ýmist á latínu eða
móðurmál sitt, sérstaklega í Frankariki (Frakklandi) og á
Þýskalandi; sumir sálmarnir hafa gefið efni til hjartnæmra
sálma í íslensku sálmabókinni (1589 og 1619), og má af því
sjá, hve þeir hafa orðið skáldunum hjartfólgnir.
Nokkrir hafa minst á, að þeir vildu heldur, að þessir sálmar
hefðu verið ortir undir sálmalögum Lobwassers; en þau munu
vera hér flestum ókunnug; þess vegna valdi faðir minn þau
lög, sem almúganum væri kunnugri (þ. e. lúthersk lög); en
fyrirsögnum Lobwassers fyrir hverjum sálmi hefir hann haldið
í óbundnu máli.
Þetta virðist vera óræk sönnun þess, að séra )ón, faðir
prófasts, hefir verið einn af þeim klerkum, sem höfðu Lob-
wassers-sálma með höndum, enda má finna deili til þess í
sálmum þeim og söngvísum, sem honum eru eignaðar, að hann