Eimreiðin - 01.04.1925, Side 50

146 ÞORSKHAUSARNIR OQ ÞjÓÐIN eimRE1»iN
eru menningarfrömuðir. En þorskhausar í afleiddri merkinS11
eru skaðsamlegir sannri menningu. Sönn menning skapast ^
beinum viðskiftum við tilveruna. Hún sprettur af því að rne*3
hlutina rétt og fara með hvern þeirra samkvæmt eðli hans.oS
varanlegum þörfum mannanna. Sönn menning styðst við skarp'
skygni, er sér hvað er og þar með hvað verða má, og sv°
trúmensku við sjónina, hugsjónina. Þorskhausarnir, aulabárö'
arnir þekkjast á því, að þeir láta ginnast af útlitinu, yfirborð'
inu, umbúðunum. Þeir gleypa við gyllingunni, en gá ekki ^
eðlisþyngdinni. Því meira sem verður af slíkum þorskhausun1 1
þjóðfélaginu, því hættara verður allri sannri menningu. ÞeSaf
menn verða að þorskhausum, hætta þeir að hugsa og ranU'
saka sjálfir, en elta aðra og gera eins og þeir gera:
„Þótt þeir sjái, séu dregnir
synir þeirra, beitufegnir,
gamlir þorskar gleyma sér.“
Hvort sagt er þorskur eða þorskhaus í þessu samban^1’
kemur í sama stað niður, því að eftir höfðinu dansa limirmr’
Sviknar vörur, hvort heldur er í líkamlegum eða andlegun1
skilningi, eru tálbeita fyrir þorskhausana. Þeir gína yfir beit'
unni á önglinum, ef hún er girnileg tilsýndar. Því meifa
sem er af þorskhausunum, því stærri verður markaðurinn fyrjr
alls konar »líki«, alls konar tálvöru og hjóm. En því meir
sem framleiðslan er miðuð við þorskhausa, heimskingja, gim1'
ingarfífl, því fleiri freistast til að falsa. Framleiðendurnir telja
sér að lokum trú um, að gylt sé jafngott og gull, smjörlík^
jafngott smjörinu, aldinvatnið kampavín og farðinn fegri etl
æskuroðinn. Að lokum kunna fáir greinarmun góðs og ills-
Það væri að óþörfu, ef svo færi fyrir oss. Forfeður voi"ir
hafa ekki verið neinir þorskhausar. Eg hefi sannað það nn'
meðferð þeirra á þorskhausunum. Eg hefði eins vel geta^
sannað það um meðferð þeirra á ýmsum öðrum innlendm11
matartegundum, sem þeir kunnu jafnvel að færa sér í nyt, e’j
nú eru að gleymast og þoka fyrir útlendu hjómi. Eg hefð'
enn betur getað sannað það um hina andlegu fæðu, sem f°['
feður vorir hafa aflað og nærst á, bókmentirnar, sem þeir
hafa skapað af innlendum efnum. Og eg held, að eitt af Þ1'1’
sem oss ríður mest á, sé að rannsaka gaumgæfilega, hvað