Eimreiðin - 01.04.1944, Síða 25

eimreiðin
FYRSTU VIÐHORF MÍN
89
eg þá rækilega til athugunar. Það tók nokkurn tíma að kryfja
þá til mergjar. Innan um voru samvizkusamir listdómarar, sem
af varúð og nærgætni leituðust við að túlka listaverkið út frá
sjónarmiði liöfundar þess. En liinir múgsinnuðu voru fleiri, sem
;>f hégómagirnd, montí og mikilmennsku, drottnunargirni,
kerskni, liefndar- og minnimáttarkennd — og svo síðast, en ekki
sizt af heimsku — óðu uppi eins og lireinasta plága, firrtu fólk-
persónulegri dómgreind sinni og þóttust leiða það — og lista-
'iiennina sjálfa. Gamlar múgaðferðir ríktu í listinni þá sem oftar.
Öllu var skipað í bása. „Ismar“ og skólar“ réðu lögum og lofum.
AHt, sem bar merki innsæis og frumleika, átti fremur erfitt upp-
dráttar. Listin fy rir listina — bókstafslistina — var uppáhalds-
slagorð þeirra tíma.
Þanuig urðu kynni mín af listastarfsemi samtíðarinnar aðeins
til að auka á ógeð mitt á stefnum og tízku í listinni. Listin hefur
1 niínum augurn ávallt verið persónulegs eðlis, „individulistisk“
ntgeislun, ef svo mætti að orði komast, og hún er það enn. Kvnni
nn'n af „ismunum“ í listinni liafa orðið til þess eins, að ég lief
lært að forðast þá.
Grundvöllur listvitundar og trúarvitundar hefur mér ávallt
vn"zt mjög svipaðs eðlis, enda mun þessa viðhorfs gæta mjög í
niinni list.
Og þegar ég nú lít til baka yfir alll það í list og trú, sem vald-
tð hefur mér erfiðleika og efasemda, þykir mér vænt um, að
eg trúði aldrei neinum fyrir vandræðum mínum. Auk þeirrar
feimni, sem því fylgir að tala við aðra um þau einkamálefni,
er einnig óttinn við að verða misskilinn. En sú mikla orka, sem
avinnst fyrir erfiði ungrar sálar — ef hún sjálf getur klofið fram
nr því — er gullvæg lienni til andlegs þroska um alla framtíð.
Oni mest alla ævi mína hef ég þótzt liafa þó nokkur kynni af
sb'kri innri barátt'u.