Eimreiðin - 01.10.1946, Síða 90

314
RITSJÁ
GIMREIÐIN
nr, eyðandi tónistundum sínum í
dýrkun rímna og síleitandi faðmlaga
við’ skáldgyðjuna, jafnvel J>ótt hún
sé stundum nokkuð afundin við hann.
Kvæðanna gct ég að engu.
Jóhann Sveinsson.
SÓL ER Á MORGUN. KvæSasafn frá
18. og fyrri hluta 19. aldar. Snorri
Hjartarson setti saman. Rvík. —
Leiftur h.f.).
Það er raunar ekki mikill bók-
menntalegur viðburður, þótt út komi
ljóðakver með Ijóðtnn ýmissa höf-
unda, þar sem öll kvæðin og vís-
urnar hafa áður verið prentuð. Eigi
að síður er þetta næsta þarft verk.
Ljóð þessi eru á tætingi hér og þar
og í fágætum ritum. Allmargt er að
vísu úr ljóðabókum einstakra höf-
unda, en margar þeirra eru orðnar
svo fágætar, að almenningur á ekki
greiðan aðgang að þeim.
Það krefst meiri vinnu, nákvæmni,
athugunar og smekks en margan grun-
ar að gefa út þvílík sýnisliorn, svo
að vel fari.
Á 17. öld og á fyrri lduta 18. aldar
verða engin veruleg slraumhvörf í ís-
lenzkri ljóðagerð fyrr en þá helzt
með Eggert Ólafssyni. Að vísu var
hann ekki mikið skáld, en lijá honum
gætir fyrst nytsemi og skynsemitrúar-
stefnu, samfara fornaldar- og forn-
kvæðadýrkun. Jón Þorláksson þjálfar
og auðgar málið með þýðingum
öndvegisrita álfunnar og veitir jafn-
fraint nýjum straumum inn í íslenzka
Ijóðagerð. Síðan koma svo Sigurður
Pétursson, Benedikt Gröndal og
Sveinbjörn Egilsson, sem einnig húa
skáldamálið í hendur góðskálda 19.
aldarinnar.
Bókin hefst á ljóðum Páls Vídalíns.
Ekki er þar að ræða tim bein tíma-
mót í ljóðagerð, en auðvitað varð
einhversstaðar að byrja. Ritið endar
á Sveinbirni Egilssyni, og á það vel
við, því að með Bjarna Thorarensen,
sent er ívið eldri, hefst ný skáld-
skaparstefna, auk þess sem til er góð
útgáfa af kvæðunt hans. Vitaskuld
er ekki hægt að gefa út sýnishorn
frá þessum tíma, svo að vel sé, nenta
leita til handrita. Þótt ljóðabækur
alhnargra höfunda séu þegar gefnar
út, eru útgáfurnar flestar lélegar, en
ekki er hægt að krefjast þess, að
útgefandinn (safnandinn) réðist í
slíkt til útgáfu þcssarar bókar.
Titill hókarinnar mun eiga að vera
táknrænn, cinskonar spádómur, og
vissulega voru ljóð þessi undanfari
annarra betri ljóða, en aldrei geðj-
ast mér að spásögnum, sem sagðar
eru eftir á. Á titilhlaðinu stendur:
Snorri Hjartarson setti saman. Að
vísu hefur útgefanda orðið manna
dæmin, en að setja saman merkir
trauðla annað en semja, sbr. að setja
saman ljóð eða sögu.
Feðrun lausavísnanna er ekki ör-
ugg, sem varla'er vonlegt, þar sem
þær eru teknar úr þjóðsögum og
ýmsum öðrum miður ábyggilegum
heimildum, enda oft ógerningur að
feðra margar lausavísur, svo að ör-
uggt sé. Hér skal aðeins hent á, að
vísa Páls Vídalíns: Forlög koma ofan
að o. s. frv. er úr Perseusrímum (6.
r., 4. v.), eftir Guðnmnd Andrésson
frá Bjargi (d. 1654), en í nokkuð
annarri gerð. Mér vitanlega eru að-
eins mjög ungar heimildir fyrir, að
vísan: Herra guð, í liiinnasal o. s-
frv. sé eftir Jón hiskup Vídalín.
Fyrst mun vísan koma fyrir hja
Torfhildi Hólm.
Ljóðin eru að niinum dómi smekk-
lega valin, enda er útgefandinn
smekkmaður góður. Lætur honum vel