Eimreiðin - 01.04.1948, Page 24

104
HJÓLIÐ SNÝST
EIMREIÐIN
AustriS og vestrið — athvarf milljónanna,
andstœ'San mikla í sömu breiSfylking.
Skýkljúfar auös og akrar jafningjanna
aldrei fá mœtzt í sömu hagnýting.
Ljóniö og björninn halda burt frá heiöi,
hýenan nagar eftirlátna veiöi.
Hver getur sætzt viö veraldir af vonum?
Vonum, sem deyja fyrr en sjá þær kvöld.
Hver er þá arfleifö œtluö vorum sonum?
Eingöngu svikul gerviefna völd?
Eigum vér enn að lúta lágnœttinu,
lifa þá smán að traSka réttlœtinu?
Jens Hermannsson.
Stförnustöðin á Palmorfjalli.
Um þessar mundir eru stjömufræðingar a3 taka í notkun stjörnukíkinn
mikla á Palomar-fjalli í Bandaríkjunum. Þetta risavaxna verkfæri, sem er þa®
langstærsta og fullkomnasta sinnar tegundar, sem til er á hnettinum, er nu
búið að vera um 15 ár í smiðum. Með því er hægt að sjá helmingi lengra nt
í geiminn en hingað til hefur verið hægt. í stjörnukikinum á Wilsons-fjalli
í Kaliforníu er hægt að kanna 500 millj. Ijósára vegalengd. En eitt ljósar er
sú vegalengd sem ljósið fer á einu ári, en ljósið fer með 300,000 kílómetra
hraða á sekúndu. Þetta er mesta vegalengd út í geiminn, sem hingað til hefur
verið unnt að kanna. En með notkun Palomar-kíkisins lengist hún um helming-
Verkefnin, sem bíða forstöðumanna stjörnustöðvarinnar á Palomar-fjalli, eru
mörg og mikilvæg, svo sem þau, að sanna eða afsanna Einsteinskenninguna
um, að geimurinn sé hringlaga og að ljósið hringfari umhverfis rúmið og
snúi aftur til jarðarinnar á 300 billj. ljósára tímaskeiði, o. fl. o. fl. Þessar
rannsóknir geta kollvarpað mörgum þeim kenningum, sem vísindamenmrnir
hafa haldið fram um alheiminn, og orðið upphaf að nýrri heimsskoðun. Menn
bíða þessara rannsókna með mikilli eftirvæntingu og vænta sér mikils af þeun-