Eimreiðin - 01.07.1956, Page 28

180
EIMREIÐIN
með úthlutunina er jöfn og söm, hvernig sem að er farið.
Svo hefur það verið og mun enn lengi verða. Þó mundi nokk-
uð úr þessu draga, ef Alþingi samþykkti nú ofangreindar
tillögur.
Enginn dæmir listaverk svo, að öllum líki. Listin er hlut-
ur, sem eigi er hægt að mæla eða vega eða reikna út.. Þott
oft hafi komið fram „stefnur" og „straumar" og „skólar
og reglur, sem listamenn áttu að fara eftir, þá hefur það alh
reynst fánýtt. Miklir listamenn koma jafnharðan fram,
eins og stórhveli yfir stefnur og strauma, þverbrjóta allar
reglur og sýna og sanna fánýti þeirra, svo að ljóst verður,
að listaverk verður eigi mælt eða dæmt eftir gömlum eða
nýjum reglum. Listin lætur eigi binda sig og verður aldrei
kennd, þótt sumir haldi öðru fram, því að hún er ætíð ein-
hver nýsköpun. Þess vegna standa allir, lærðir og leikir,
næsta líkt að vígi við að dæma hana. Vegna þess birtast svo
margs konar dómar um hana og enginn getur sagt með
sanni, að hans dómur sé réttari en annarra. Þó eru til „mikhr
menn“, sem eigi geta samþykkt þetta, því að þeir einir vita
allt; þetta er ein af rótum óánægjunnar.
Og önnur er sú, sem felst í metnaðargimd listamannanna
sjálfra eða vina þeirra, því að hverjum þykir sinn fug|
fagur eða fegurstur. Metnaðargimd er ágæt, ef eigi fylg^1
öfund og illgirni, sem oft vill verða.
Eitt ráð er til, sem gæti upprætt mikið af þessari óánægjm
og það er að fella niður alla fjárveitingu til listamanna.
Sumir segja, að þetta sé gott ráð og hið eina rétta. Það eru
þeir, sem geta lifað af brauði einu saman og hafa alla tíð
séð eftir hverjum eyri, sem hefur gengið til listamanna. Má
vel vera, að ráð þeirra sé rétt og einhlítt til þess að slá niður
úlfúð og öfund á meðal listamanna og ósvífni vina þeirra.
Einhvern veginn myndu listamenn hjara, þótt þeir fengju
eigi þessa slettu frá Alþingi. Og margir, sem sækja um „styrk-
inn“, þurfa hann ekki lífsnauðsynlega, en þeir sækja samt
um hann af því, að hann hefur á sér öll einkenni einkunna-
gjafar, og margt fólk mun hafa „einkunnina" í huga, þegar
það kemur á bókamarkaðinn, en þar er annar bardagmu
háður, Einnig munu ókunnugir útlendingar fara eftir þessu