Eimreiðin - 01.07.1956, Page 84

Indriöi G.Þorsteinsson: SJÖTÍU
OG NÍU AF STÖÐINNI.
Skáldsaga. — Iðunnarútgáfan
1955.
Þetta er ekki löng saga, og fólk-
ið, sem frá er sagt, er síður en svo
merkilegra en fólk er flest. Ekki
er sagan heldur mjög viðburðarík.
En hvað sem þessu líður, er þetta
bók, sem ótvírætt mun teljast at-
hyglisvert skáldrit — og það því
frekar, sem höfundurinn er tiltölu-
lega ungur að árum og hefur að-
eins gefið út áður smásagnasafn,
sem raunar vitnaði um stílgáfu,
vakandi athygli og talsverða hug-
kvæmni, en var hins vegar all-
svaðalegt og benti á nokkurn skort
á skynsamlegu mati viðfangsefna
og vöntun á jafnvægri smekkvísi.
Það hefur verið fundið þessari
sögu til foráttu, að hún beri keim
af anda Williams Faulkners — og
að stíllinn minni um of á stíl Ern-
ests Hemingways. Ásökunin um
Faulkners-keiminn er aðeins firra,
þó að það viðhorf, sem óbeint
kemur fram í sögunni, minni ef
til vill að einhverju leyti á andann
í skáldskap Faulkners. Um áhrif
frá Hemingway þarf ekki að deila.
Þau eru auðsæ. En þau eru ekki
það meginatriði, að sagan verði
ósjálfstæð og ómerk stæling. Og
það megum við muna, að fjöldi is-
lenzkra góðskálda hefur orðið fyr-
ir áhrifum frá erlendum höfund-
um. Jónas Hallgrímsson lærði af
Heine, staða og mótun aðalpersón-
anna hjá Jóni Thoroddsen mundi
að nokkru vera mótuð af áhrifuni
frá Walter Scott, stíll Benedikts
Gröndals ber þess glöggt vitni, að
hann hefur lært af Voltaire, Gest-
ur Pálsson lærði af Kielland og
fleiri hinum listrænustu realisturn,
Þorsteinn Erlingsson lærði af By-
ron — og stíll Laxness mun ekki
ósnortinn af stil Hamsuns, Sin-
clairs Lewis og Hemingways — °S
svona mætti halda áfram, þótt hér
verði nú látið staðar numið. Og
hvað sem sagt verður um áhrif iri
öðrum á höfund þessarar bókar,
þá hefur honum með stílnum og
vali umhverfis, persóna og atburða
tekizt að gefa henni gildi langt út
fyrir takmörk þess, sem í fljðul
bragði virðist koma þar fram.
Dalabarnið á mölinni, tæknileSa
glúrið og með veraldarsnið á föt
um sínum, háttum og tali, er frani
andi manneskja i ys og þys ^iX]s
steinda strætis og hinna glymjan !
og urrandi véla, og það horfir sín
um innri augum i undrun og
hálf'
gildings skelfingu á allt glitið °S
glysið. En heiman ég fór — og þa
viðurkennist ekki, að rétt sé a
snúa aftur — og ef til vill er Þa
hvorki rétt né hægt, en hjarta h!U
heimsmannslega dalabarns ^
heima í dalnum, þar sem f'® e
í túni og önd i sefi, lambið jam1