Eimreiðin - 01.05.1962, Side 78

166
EIMREIÐIN
saman við flesta þá erlendu, sem
hér er nokkuð verulega kunn.
Vegna þess að íslenzkan hefur
áherzlu á fyrsta atkvæði orða verð-
ur fyrsti bókstafur orðs flestum öðr-
um áhrifameiri í framburði. Þessi
eiginleiki íslenzkra orða mun vera
að minnsta kosti ein orsök stuðl-
unar ljóða og nokkurs af óbundnu
máli og sá eiginleiki eykur liæfni
máls til allra áhrifa. Þar sem stuðla-
setningin merkir sérstaka stafi er-
indis h\ ers ákveðnu aðalsmerki um
aðra fram, gefst höfundum kostur
á að skipa þeim hlutum ræðu sinn-
ar, sem mestu valda um merkingu
og áhrif, á þá hina áberandi stað-
ina og liggur það í augum uppi að
sá herflokkur orða, sem annast
liðsaflann er traustastur, sem hef-
ur þar sterkasta liðið, er mest
reynir á.
Granntungur okkar liafa aðra
siði um þetta, nema ef vera kann
að fleira af finnsk-ugrisku málun-
um en finnskan ein hafi bæði
stuðlasetningu og áherzlur með
nokkuð skyldum hætti og íslenzk-
an.
Það er því um ólíkt umhverfi að
ræða vegna eðlismunar málanna,
og hvergi nærri víst að sama henti
í báðum stöðum, bæði málunum,
sem halda fornum áherzlulögum og
hinum, sem hafa breytt þeim.
Hljómskyn það, er stuðlarnir
rækta og æfa, heldur svo við með
íslendingum og Finnum mest
þjóða hér nærlendis að minnsta
kosti, og styrkir næmleika fyrir
skipulagi bragliða, sem eins og
kunnugt er, verður þannig til að
orðin kverfast í reglubundna kafla
með vaxandi og minnkandi hV)ol\
þunga. Eru því bragliðir trauSta^
og þarfari í íslenzku en öðrum g
mönskum nútímatungum, °S
til afsláttar eins og húðarmeri- -
Jrví er enginn dómur felldt'1
það að granntungurnar hafi
of lítið af baununum fyrir
burðarétt sinn til þess að þeim
skaðlaus skiptin. -g
Annað Jrað, sem mjög er ^)0Vj
fram vandasömum ljóðum
ámælis er, að nú — á tímum „
ans — hafi menn ekki tima ^
læra ljóð né liggja yfir a® s 'f'
mál sitt í bylgjaða bragliði-
Ekki getur það nú heitið aj^
aðarerindi, ef rétt væri, að ma
kynið yrði svo undirokað af t)1‘L' _
un eða gjálífi, að það hefði í ra^
tíð ekki tíma til að stunda dýrllS^
list menningarinnar: ræktun
viðhald þjóðtungnanna eða t0I1^eZt
að njóta Jress er Jrær mega
gefa.
Þetta var líka fullyrðing aðe
ótrúleg’
og mætir annarri engu
sem er sú kenning, að tímx
ma
nna
a*‘
til andlegra starfa fari mjög ..j,
andi er fram líða stundir og
um vaxandi vélavinnu og aU
ar tækni, muni Jm bókmenntn
listnautnir vaxa í stórum s
kemur Jrá annað sér betur, sern
irbúningur slíkra tírna en þa g
rýra tjáningarmátt og mal S
áður en samræðutími lengist
skilyrði batna til nákvæmra ,a ^
sókna og fyllri nota af hugsl111
máli, mæltu og rituðu. ^
Þrátt fyrir Jretta skyldi en^ ^-j
ætla að bundið mál eitt haf> -