Eimreiðin - 01.05.1962, Page 86

174
EIMREIÐIN
framkvæmt, jafnvel jjótt gerlegt
væri annars með þeirri samangraut-
un arfa og hveitis, sem hafin er með
því að kalla allrahanda óbundið
mál ljóð, lieldur — ef kleift væri —
með því einu að skerpa auðkennin,
svo að kostir og gallar komi skýrt
fram og verði sem réttast metnir.
Fyrir okkur sjálfa væri þá verkið
unnið, ef til kæmi.
Ljóðvit það og smekkur, sem
bannaði öllum vitibornum íslend-
ingum að láta frá sér fara undir
ljóðheiti nokkuð það, er með réttu
mátti heita „skothent klúður“
knúði þjóðina — þótt mörg yrðu
þar frávikin — til þess að laga svo
menningu sína og undirbúa svo
hugtún íbúanna, að upp gat sprott-
ið þessi yfirlýsing Matthíasar Joch-
umssonar til tungumálsins, sem ag-
aði hann fyrst og til mestrar fremd-
ar:
Tungan geymir í tímans straumi
trú og vonir landsins sona,
dauðastunur og dýpstu raunir,
darraðarljóð frá elztu þjóðum,
heiftareim og ástarbríma,
örlagahljóm og refsidóma,
land og stund í lifandi myndum
Ijóði vígðum — geymir í sjóði.
Svo ættfast varð brageyrað meira
að segja og menningarhátturinn
rótgróinn, að án þess að liafa þá
heyrt þyt íslenzkra vinda, en aftur
á móti umgengizt Ijóðstafabilaðar
þjóðir og lesið rit Jjeirra, kvað Vest-
ur-íslendingurinn Guttormur J.
Guttormsson annað eins víravirki
orðlistar og er lokaerindi Leysingar
hans, þetta:
Með vald og skraut sitt vetur allt
á braut
í vatnaskaut sig liringir.
Fer vortíð góð í hönd, með
himinljóð,
er hitar blóð og yngir,
því kvöldsól — hún, sem kastar
friðbaugs rún
á klakabrún og strauma, —
lét ársólbráð á geislaspil mér spáð
og spann mér þráð í druama.
Skáldskapur minnkar og kren^
ist, ef liann á allur að felast í lj°
um og mun það öllum ljóst, en
ljóðsheitið rifnar eins og lan1^^
bjór, sem þenja ætti utan um ll’
orðinn hrút, ef Jjað á að grípa )_n
allan skáldskap og skáldskaparýi
leitni. Því ber að nefna hvað eina
sínu rétta nafni, og finna ber na
þeim nýgjörvingi, sem nafns
verður eða umtals, sökum kosta
sinna eða galla. Að banna rnönnuj11
að yrkja eins og andríki Jjeirra e
lítilmennska blæs Jjeirn í brjóst
óðsmanns æði, en að meina þenl1
að fela
hinum sama eða öðrum
undir frægu nafni þá tegund, se
að stórum hluta er óburðir einin
er aftur á móti líkara þvl> _
hindra mann af gerð Adolfs H1
ers við að undirstrika gjörning*
sína með nafni Jesú Krists.
Hér að framan hefur verið r3el_
nokkuð um réttmæti eða rangl‘et
Jjess, að nefna eitt fyrirbærið na 1
annars.
Sú athugun er enginn áfellisdó11^
ur yfir annað hvort eða bæði þa’
athugunarefni, sem til voru tekn'
Jjótt niðurstaðan ætti að vera d 11
felling rangmælis og rökvillna-
En mismunur bundins máls n