Ægir - 01.02.1944, Síða 45

Æ G I R
75
hvað keppinautar selja sína framleiðslu.
En sölur héðan þessi undanfarin ár, eru
ekki vottur um Ivstarleysi viðskiptavina
okkar í Suðurlönduni. Saltfiskverkun okk-
ar hefur að vísu ekki verið mikil ófriðarár-
in og Bretar fengið mest af fiskinum óverk-
að, en það sem hefur verið verkað, hefur
selzt fyrir verð, sem er sambærilegt við það,
cr á sama tíma hefur fengizt fyrir nvjan
fisk. Og eftirspurn um meiri verkaðan fisk
cn seldur var hefur heldur ekki skort. Bæði
vegna verðsins og eftirspurnarinnar hefði
okkur öll ófriðarárin verið óhætt að verka
fisk í miklu stærri stíl en gert var. En þetta
hefur ekki orðið vegna samninganna við
Breta og Bandaríkjamenn, og þó þeim hefði
ekki verið til að dreifa, þá er vísast að lítið
hefði verið fengizt við saltfiskverkun, þar
sem bæði var hægt að losna við áhættu af
verkuninni og fá skjóta greiðslu fyrir fisk-
inn nýjan. Auk þess hefur skort fólk til að
verka fiskinn, og siðast en ekki sízt, það
i'eyndist nærri ókleift að fá fiskinn fluttan
til erlendra neylenda. Það má nú liklega
segja, að verð það, er fengizt hefur og eftir-
spurnin, þrátt fyrir hið háa verð, séu enn
eitt stríðsfyrirbrigði, en það sýnir engu að
siður, að saltfisksneyzla er fjarri þvi að
vera úr sög'unni.
Ef hægt er að bjóða fram allar venjuleg-
ar tegundir verkaðs og óverkaðs saltfisks,
þá eru hér ekki hinir sömu erfiðleikar á að
afla nýrra markaða eins og fyrir freðfisk-
inn. Saltfiskur er gamalkunn vara og vitað,
hvar markaður er fyrir hann, en því fer þó
f.jarri, að alls staðar sé mögulegt að selja
saltfisk. Það hefur verið reynt að selja
hann í öllum lönduin Evrópu og Ameríku,
en það eru ekki nema tiltölulega fá af þeim,
sem kæra sig um hann. En í öllum þeim
löndum, er íslenzkur saltfiskur þekktur,
og við höfum þar revnd viðskiptasambönd.
Því er ekki að neita, að reynsla okkar af
saltfiskssölu síðustu árin fyrir ófriðinn,
var allt annað en glæsileg, hvað verð snert-
ir. Frjáls viðskipti voru úr sögunni bæði
hér og í þeim löndum, er helzt keyptu salt-
1 fisk, og það varð að ákveða með samning-
um, hvað mikið mátti flytja inn í hvert
land. Um leið voru, í sumum þeirra, ákvæði
sett um jafnvirðiskaup. Verðið var lágt, en
þó lægst þar, sem frjáls gjaldeyrir fekkst
fyrir fiskinn. Allt voru þetta erfiðleikar,
sem gengu mjög nærri útgerðinni, og það er
víst óhætt að segja, að útgerðarmenn eru
mi ekkert hrifnir af að skipta um aftur til
hinna gömlu hátta, og er það skiljanlegt,
þegar allt er athugað.
En eins og áður var sagt, verður ekki
betur séð en að við verðum innan skamms
að taka þessa framleiðslu upp að verulegu
leyti og keppa við aðrar þjóðir um þessa
og allar aðrar tegundir sjávarafurða. Við
áltum í slíkri samkeppni fyrir ófriðinn, og
við gáfumst ekki upp í henni þá. Ekki var
þó vel gert við framleiðendur hér, sem
greiddu útflutningsgjald af saltfiski og öðr-
um sjávarafurðum, en það þekktist vist
ekki annars staðar. Ríkissjóðir annarra
þjóða greiddu framleiðendum uppbætur
eða verðlaun fyrir útflutning eða uppbæt-
ur á framleiðslu til innanlands neyzlu.
Norska rikið greiddi uppbætur á hvern fisk-
pakka, sem var fluttur út frá Noregi, og
stundum námu uppbæturnar einar nærri
eins miklu og framleiðandi fékk hér, sem
fullt andvirði fyrir sinn fisk. Danir greiddu
einnig uppbætur á fisk Færeyinga en þær
voru ekki eins háar og þær, er norska ríkið
greiddi. Tvær af þeim þjóðum, er fiskinn
keyptu (Spánverjar og Portugalar), höfðu
talsverða saltfiskútgerð sjálfar, en fram-
leiðendurnir þar fengu greidd verðlaun úr
rikissjóðum landanna, ogá Spánivoru þessi
verðlaun eða uppbætur geysi háar, þegar
tollfrelsi á innlendri framleiðslu er talið
með. í öllum þessum löndum var þetta
sjálfsagt fyrst og fremst gert til styrktar
atvinnulífinu og aukningar á framleiðslu
lil útflutnings, en þegar svo mikið kapp
var á þetta lagt, að greiddar voru hærri upp-
bætur en andvirði sjálfrar framleiðslunnar
nam, þá var ekki svo undarlegt þó sumum
dytti í hug, að á bak við þetta kynni líka
að liggja tilraun til þess að bola óþægileg-
um keppinautum burt af markaðnum. Þetta