Ægir

Volume

Ægir - 15.12.1959, Page 135

Ægir - 15.12.1959, Page 135
ÆGIR — AFMÆLISRIT 133 Ofapur (féjörnSion Saltfiskframleiðslan Þegar á fyrstu öld- um íslandsbyggðar taka landsmenn að stunda fiskveiðar. Fyrst aðeins til neyzlu innanlands, en síðar til útflutn- ings. Snemma á öldum fara útlendingar að fiska hér við land, og útlendir kaupmenn að sækjast eftir hertum fiski (skreið) og gefa vel fyrir. Fær- ist þá mikið líf í veiðarnar, og verður til þess, að menn taka að sækja til sjávarins og setjast þar að. Fyrst um vertíðir, en síðar til fastrar búsetu. 1 þessari grein verður fiskveiðisagan ekki rakin því að þessi kafli á aðeins að fjalla um saltfiskinn. Þessa grein ber þó ekki að taka sem fræðilegt yfirlit um þetta efni og því síður fullkomið. Til þess að svo mætti ver'ða félík ég verliofnið of seint í hendur, en auk þess takmarkað rúm í ritinu. Nægar sannanir eru fyrir því að Is- lendingar hafi snemma á öldum stundað saltgerð. Þannig á Miklaholtskirkja salt- gerð í Skógarnesi 1181 (Fornbrs. I, 273). Munkaþverárkirkja í Eyjafirði á salt- brennslu á Máná á Tjörnesi, og sama kirkja fær 5 vættir salts frá Hrísey. (Fbrs. II. 486 og 487). Margar kirkjur eiga saltfjörur hingað og þangað. Fornir máldagar tala um saltfisk og salt-silung. Þarf því ekki að efa, að landsmenn hafa frá öndverðu víða unnið salt og varðveitt með því fisk frá skemmdum, þótt langt líði þar til þeir fara að flytja hann út sem markaðsvöru til annarra landa. I bæjarskjalasafninu í Köln er til kæru- bréf frá í júlí 1520, þar sem þýzkir kaup- menn í Lundúnum kæra til fulltrúa Hansamanna í Briigge um það, að 1514 hafi Kort Froudendael skipari frá Ham- borg komið með skip frá íslandi, hlaðið saltfiski, er fara hefði átt til Hamborgar, en hefði á leiðinni mætt ensku herskipi, sem hefði leikið skip og skipverja illa. (Fornbrs. XI, bls. 80). Þetta virðist benda til, að þá þegar sé farið að verka saltfisk á íslandsmiðum og flytja þaðan heila farma á erlendan markað. I bréfabók Gissurar biskups Einarsson- ar frá 1542, þar sem hann segir frá ferð sinni frá íslandi til Danmerkur, segir hann, að meðal þess, sem hann lét í skip sitt af matvælum til ferðarinnar, hafi verið „XL saltfiska oc litla titlinga j tunnu"1. Af þessu má ráða, að þá þegar séu landsmenn eitthvað famir að verka saltfisk, a. m. k. til matar. SaUfishframleiðdan hefst fyrir alvöru. Á 18. öld var svo hafin saltvinnsla hér á landi við hverahita, en bæði var það lít- ið magn og stóð ekki lengi. Á þessari öld hefst þó saltfiskverkun hér að nokkru marki og útflutningur hans að sama skapi. Hagskýrslur frá þessum tímum eru lítilfjörlegar, en samkv. þeim hefur fisk- útflutningur á 18. öld verið sem hér segir: 1630 1743 1764 1784 Saltf. skpd. 207 392 203 2578 Harðf. skpd. 2823 5380 6116 5612 saltþorskur tn. 142 638 513 704 lýsi allsk. tn. 1445 471 629 D Fbrs. XI. bls. 147.
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164
Page 165
Page 166
Page 167
Page 168

x

Ægir

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Ægir
https://timarit.is/publication/584

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.