Tímarit lögfræðinga - 01.01.1956, Síða 18

Þess eru og dæmi, að stuðningsmenn stjórnar flytji
traustsyfirlýsingu á stjórn að gefnu einhverju ákveðnu
tilefni. Svo var um traustsyfirlýsingu á Hannes Hafstein,
sem samþykkt var í sameinuðu þingi 1907, þótt nokkur
formgalli væri á eins og fyrr segir. Þá er 1935 tillögu, sem
fól í sér vítur á Eystein Jónsson, vikið frá með rökstuddri
dagskrá, þar sem berum orðum er lýst fullu trausti á
stjórninni og hverjum einstökum ráðherra, og 1909 lykt-
aði í efri deild fyrirspurn ut af Landsbankarannsókninni
með rökstuddri dagskrá, er lýsti fullu trausti á Birni Jóns-
syni, ráðherra.
Ennfremur má geta þess, að stundum gera ráðherrar
fall cða samþykkt tiltekinna mála að fráfararatriði. Jón
Magnússon gerði t. d. slíkt um till. varðandi framkvæmd
ýmissa atriða 7. gr. sambandslaganna á þingi 1921, um
rannsóknarnefnd í hinu svonefnda Krossanesmáli á þingi
1925 og Eysteinn Jónsson um tiltekin atriði varðandi sölu-
skatt á þingi 1951, og voru málin þá afgreidd svo sem ráð-
herra vildi. Aftur á móti hafði sams konar yfirlýsing Har-
alds Guðmundssonar í sambandi við gerðardóm í togara-
deilu 1938 ekki tilætluð áhrif og var hann því dreginn út
úr ríkisstjórn IJermanns Jónassonar. Á sama veg fór um
yfirlýsingar Hermanns Jónassonar út af stjórnarskrár-
breytingunni 1942 og ráðherra Sameiningarflokks alþýðu
í sambandi við Keflavíkursamninginn 1946, og kom í þess-
um tilfellum einnig til ágreiningur innan ríkisstjórnar.
Hins vegar hefur fall stjórnarfrumvarpa út af fyrir sig
aldrei verið talið jafngilda vantrausti, og ríkisstjórnir
þess vegna setið jafnt fyrir því, ef ekki hefur meira
komið til.
Beinasti vegur til þess að láta í ljós, að ríkisstjórn hef-
ur ekki nægan stuðning, er samþykkt vantrausts. Eftir-
tektarvert er þó, að þrátt fyrir margar tillögur í þá átt
fyrr og síðar, hefur enginn ráðherra horfið úr ríkisstjórn
vegna slíkrar samþykktar eftir Björn Jónsson, þar til
stjórn Ólafs Thoi-s hlaut vantraust vorið 1950, en hún
12