Tímarit lögfræðinga - 01.06.1964, Síða 22

vegar frábrugðnir hinum skertu réttindum eða geti
hagsmunirnir ekki talizt til eiginlegra réttinda, sé að-
eins um afnám réttinda að ræða. Sem skýringardæmi
tekur höfundur lagafyrirmæli um náttúrufriðun. Þeir
hagsmunir, sem af slíkri friðun leiði fyrir þá menn, er
auga hafi fyrir náttúrufegurð, við það að slik fegurð
helzt, geti ekki talizt eiginleg réttindi. Að visu géti ýmis
yfirvöld, svo sem friðunarnefndir eða lögregluyfirvöld,
öðlazt eiginlegan rétt, þegar brotið sé til dæmis gegn
friðunarúrskurðum, en þá verði að spyrja, h'vort slík-
ur réttur geti talizt svara til þeirrar takmörkunar, sem
eigandinn varð að þola, að gerð væri á umráðum hans
með friðuninni. Þvi verði að svara neitandi. Til þess að
um samsvörun geti á nokkurn hátt verið að ræða, verði
nefnilega að vera unnt að benda á einhvern, sem öðl-
ist umráðarétt, er svari til þeirrar umráðatakmörkun-
ar, sem skerðingin liafði i för með sér. Umrædd yfir-
völd hafi aðeins rétt til að krefjast þess, að virt sé sú
umráðatakmörkun, sem eigandanum var sett, en þau
öðlist á hinn bóginn engan sjálfstæðan umráðarétt.
Höfundur kemur ennfremur með það skýrinardæmi,
að sé sú kvöð lögð á landeiganda, að hann megi ekki
reisa byggingar á vissum hluta lands síns, þá fái þeir
sem rétt hafi til að krefjast þess, að því banni sé hlýtt,
ekki neinna rétt er svari til þessarar takmörkunar, þánn-
ig að þeir hafi rétt til að reisa byggingar á svæði því,
sem bannið tekur til, heldur aðeins áðúrnefnda heim-
ild til að krefjast hlýðni við bannið.17)
Samkvæmt þessu virðist kjarninn i kenningu þessa
höfundar vera sá, að um eignarnám sé þvi aðeins að
ræða, að einhver öðlist jákvæðan umráðarétt, er svari
til þeirrar umráðaskerðingar, sem í hlut á. Ella sé að-
eins um takmarkanir á eignarrétti áð ræða.
Anders Vinding Kruse telur umrædda kenningu sína
hafa við gild rök að styðjast. Bendir hánn í því sambandi
einkum á, að megintilgangur umrædds stjórnarskrár-
78
Tímarit lögfræðingá