Tímarit lögfræðinga - 01.04.2000, Blaðsíða 65

á því að hann vilji hlíta þeim. Sama gildir um viðbrögð við brotum á þeim
reglum.
Að meðaltali eru um 20 dómþolar í samfélagsþjónustu í einu. Óhætt er að
fullyrða að eftirliti með samfélagsþjónustu er mjög vel framfylgt hér á landi.
Smæð landsins á sinn þátt í því að eftirlit er hér etv. strangara en í nágranna-
löndunum. Án efa eru tengsl á milli lágs hlutfalls skilorðsrofa og stífs eftirlits.
2.6 Skilorðsrof
Um skilorðsrof og afleiðingar þeirra er fjallað í 26. gr. laga um fangelsi og
fangavist og er sú grein samhljóða ákvæðum 42. gr. alm. hgl. um rof á skilyrð-
um reynslulausnar. Fram kemur í greinargerð með breytingu á lögum um fang-
elsi og fangavist að til þess að uppeldislegum markmiðum samfélagsþjónustu
verði náð sé nauðsynlegt að takast á við brot á reglum, að dómþola verði ljóst
að honum beri að inna samfélagsþjónustuna af hendi af samviskusemi og trú-
mennsku. Hafi dómþoli gerst sekur um brot sem ekki er alvarlegt eða ítrekað er
honum veitt skrifleg áminning áður en ákveðið er að refsivist skuli afplánuð.
Verði dómþoli kærður fyrir að hafa framið refsiverðan verknað eftir að
samfélagsþjónusta er ákveðin getur Fangelsismálastofnun ákveðið að ákvörðun
um fullnustu refsingar með samfélagsþjónustu verði afturkölluð og dómþoli
afpláni refsivistina. í fyrrgreindri greinargerð segir um þetta að forsendur
samfélagsþjónustu séu brostnar ef dómþoli fremur refsiverðan verknað eftir að
ákvörðun þar um hefur verið tekin og óásættanlegt sé að halda samfélagsþjón-
ustu áfram í slíkum tilvikum. Þá sé ekki hægt hægt að ætlast til að vinnustaðir
séu tilbúnir til að hafa dómþola áfram í starfi við slíkar aðstæður.
Frá upphafi hefur samtals 217 dómþolum verið veitt samfélagsþjónusta.
Samtals 20 rufu skilyrði, eða tæp 10%, og var þeim gert að afplána eftirstöðvar
tildæmdrar refsingar. Fleiri dómþolar hafa rofið skilyrði samfélagsþjónustu á
einhvem hátt og fengið skriflega áminningu. Hefur í flestum þeim tilvikum eigi
komið til frekari aðgerða.
2.7 Kærur
Ákvarðanir sem Fangelsismálastofnun tekur um samfélagsþjónustu eru kær-
anlegar til dóms- og kirkjumálaráðuneytisins samkvæmt almennum reglum
stjómsýsluréttar.
2.8 Samfélagsþjónusta veitt aftur
Þess eru dæmi að dómþolar sem gegnt hafa samfélagsþjónustu sæki um að
nýju. Þarf það að sjálfsögðu sérstakrar skoðunar við hvort samþykkja eigi slíka
umsókn. Mestu máli skiptir að meta það hvort samfélagsþjónusta í annað eða
þriðja sinn þjóni nokkrum tilgangi og hvaða hagsmuni dómþoli hafi af því að
fá annað tækifæri. Við mat á því er hliðsjón höfð af eðli hins nýja afbrots og
hugsanlegum breytingum á persónulegum högum dómþola. Ekki er útilokað að
59