Tímarit lögfræðinga - 01.04.2000, Blaðsíða 66

fallist sé á umsókn með viðbótarskilyrði um meðferð, sé ástæða til, hafi úrræðið
ekki verið notað í fyrra skiptið. Fangelsismálastofnun hefur fallist á samfélags-
þjónustu í annað sinn í 8 skipti frá upphafi. Eigi hefur verið fallist á sam-
félagsþjónustu í þriðja sinn enda hefur í þeint tilvikum þótt augljóst að sam-
félagsþjónustan þjóni ekki þeim tilgangi sínum að leiða dómþola af afbrota-
braut.
3. KOSTIR STJÓRNSÝSLULEIÐARINNAR
Nú er lokið umfjöllun um málsmeðferðarreglur IV. kafa laga um fangelsi og
fangavist og getið hefur verið helstu sjónarmiða varðandi ákvörðunartöku í
samfélagsþjónustumálum. I stjómsýslulögum er að öðru leyti að finna mjög
skýrar málsmeðferðarreglur sem gilda um meðferð mála í stjómsýslunni. Mark-
mið lagareglnanna er m.a. að tryggja réttaröryggi borgaranna í skiptum þeirra
við stjómvöld. Um er að ræða ítarlegar reglur um málsmeðferð sem eiga að
stuðla að réttri og málefnalegri úrlausn í hverju máli og tryggja vandaða
málsmeðferð á sama hátt og þegar mál eru til meðferðar hjá dómstólum.
Rétt er að nefna nokkra kosti stjórnsýsluleiðar samfélagsþjónustunnar og má
geta þess að þeirra er getið í greinargerð Ragnheiðar Bragadóttur lektors um
kosti og galla samfélagsþjónustunnar sem var meðal þeirra gagna er lagt var
mat á þegar framvarp til laga um samfélagsþjónustu var til umfjöllunar á
Alþingi á árinu 1994. Rétt er að hér komi fram að Ragnheiður er ekki fylgis-
maður stjómsýsluleiðarinnar.
Fyrst má nefna skilvirka málsmeðferð. Sá tími sem líður frá því að umsókn
um samfélagsþjónustu er lögð fram og þar til henni er svarað er skammur enda
eru umsóknir afgreiddar vikulega hjá stofnuninni. Dómþoli hefur störf litlu
síðar.
Yrði dómstólaleiðin farin hefði það eflaust sín áhrif á hraða málsmeðferðar
fyrir dómi svo og á ferilinn allan. Nefna má minni kostnað. í greinargerð með
fmmvarpi til laga um samfélagsþjónustu sagði að með því að ákvörðun um
samfélagsþjónustu sé fullnustuákvörðun á vegum stjómvalda megi reikna með
að kostnaður við framkvæmd verði mun lægri en ef sú leið væri farin að leggja
ákvörðun á dómstóla í hverju einstöku falli. Vegur það hér þungt að í öllum
þeim málum þar sem til álita kæmi að beita samfélagsþjónustu færi fram könn-
un á persónulegum högum og aðstæðum hins brotlega. Myndi þetta kalla á fleiri
verkefni og fjölgun starfsfólks fullnustuaðila. A hinum Norðurlöndunum eru
það fullnustuaðilar sem taka persónuskýrslur samkvæmt beiðni dómstóls eða
ákæruvalds.
Að lokum má nefna samræmi í meðferð mála. I 11. gr. stjómsýslulaga er
fjallað um jafnræðisregluna þar sem segir að við úrlausn mála skuli stjómvöld
gæta samræmis og jafnræðis í lagalegu tilliti. Þó svo að engin tvö mál séu
nákvæmlega eins skal þó leitast við að leysa sambærileg mál á grundvelli sömu
sjónarmiða. Form samfélagsþjónustu í dag sem felst í því að ákvörðun um
samfélagsþjónustu er á hendi eins aðila tryggir þetta samræmi í meðferð mála.
60