Tímarit lögfræðinga - 01.10.2001, Blaðsíða 82

SL geti skipt máli. Að öðru leyti sætir hagnaðurinn mismunandi skattlagningu
eftir því hvort viðtakandi teknanna er einstaklingur eða fyrirtæki.
4.2.4.2 Einstaklingar
Afleiðutekjur, sem einstaklingum hlotnast, skattleggjast sem fjármagnstekjur
samkvæmt 2. mgr. 15. gr. SL, sbr. 8. tl. C-liðar 7. gr. SL. Er skattur af þeim þar
af leiðandi 10%. Þess ber þó að geta að skattskylda hagnaðar samkvæmt nefndu
ákvæði er að jafnaði bundin við það að hlutaðeigandi hafi keypt umrædda eign í
hagnaðarskyni og verður að gera ráð fyrir að það eigi einnig við um afleiður. Geri
maður t.d. kaupvalssamning í þeim tilgangi að forðast að hann verði fyrir tjóni af
völdum ákvæðissamnings, það er halda óbreyttum tekjum, er því ekki fráleitt að
hagnaður af honum geti verið undanþeginn skattskyldu. Þegar svo stendur á telur
maðurinn ekki tekjumar fram heldur gerir grein fyrir þeim í athugasemdareit
skattframtals síns. Telji skattyfirvöld það rangt verða þau að vefengja framtals-
mátann með fyrirspurnarbréfi. Hins vegar á það undir manninn að sanna eða gera
líklegt að hagnaðurinn sé ekki skattskyldur fái hann slíkt bréf.
Hagnaður af sölu valréttarsamninga telst til tekna við afhendingu þegar mis-
munargreiðsla er innt af hendi. Hins vegar ber að tekjufæra ákvæðissamninga,
þar á meðal staðlaða samninga, eins og framtíðarlega vaxtasamninga þegar við
gerð samnings. Miðast tímafærsla þeirra því við sama tímamark og venjulegra
kaupsamninga og stafar það af því að þeir eru skuldbindandi fyrir báða aðila frá
þeim degi. Ekki er heimilt að fresta skattlagningu hagnaðar af sölu afleiðu-
samninga eða nota hann til að færa niður kaupverð annarra afleiðusamninga.
Hlotnist manni tekjur af afleiðusamningum ber honum að greiða skatt af þeim
við álagningu. Eru slíkar tekjur því ekki staðgreiðsluskyldar samkvæmt lögum
nr. 94/1996 eins og vextir og arður.
4.2.4.3 Fyrirtæki
Afleiðutekjur sem fyrirtækjum hlotnast skattleggjast sem atvinnurekstrar-
tekjur samkvæmt B-lið 7. gr. SL. Enginn eðlismunur er þó á milli þeirra og
regleme i (D)SL §§ 4-6. Hvis kontrakten som sádan skattemæssigt má karakteriseres som et
selvstændigt formuegode, er den opfattet af (D)SL § 5, stk. 1 a, hvorfor indtægteme ved
differenceafregningen eller ved afhændelse fomd for udnyttelses- eller afregningsdagen alene er
skattepligtige i nærings- og spekulationstilfælde". DSL heita „lov nr. 149 af 10. April 1922 om
indkomst- og formueskat til staten", og eru þau í daglegu máli kölluð statsskatteloven (DSL).
Forveri þeirra var fyrirmynd að fyrstu íslensku tekju- og eignarskattslögunum nr. 74/1921. Þannig
samsvara 4.-6. gr. hinna dönsku laga 8.-11. gr. íslensku laganna og þótt ýmislegt hafi breyst frá því
að þau voru sett gætir enn hinna dönsku áhrifa. Af þeim sökum má telja víst að niðurstaða Engholm
Jacobsens o.fl. geti haft fordæmisáhrif hér á landi um skattlagningu afleiðusamninga þegar af-
hending hinna undirliggjandi verðmæta fer ekki fram enda er hún í samræmi við skoðanir annarra
norrænna fræðimanna. A það skal þó minnt að fyrir lögtöku sérstakra reglna um skattlagningu
afleiðusantninga töldu dönsk skattyfirvöld að tekjur ntanna, sem ekki stunduðu atvinnurekstur af
afleiðusamningum, féllu undir f-lið 4. gr. (D)SL en sú grein samsvarar 5. tl. A-liðar 7. gr. SL.
230