Tímarit lögfræðinga - 01.10.2001, Page 84

leggst á heildartekjur án nokkurs frádráttar.49 Mega þeir því ekki draga neinn
kostnað frá þeim. Þessu er hins vegar öfugt farið hjá fyrirtækjum. Tekjur er
þeim hlotnast teljast atvinnurekstrartekjur og er skattur af þeim nettóskattur.
Verði fyrirtæki fyrir kostnaði við öflun tekna geta þau af þeim sökum dregið
hann frá tekjum sem rekstrarkostnað.50 Hafa ber þó í huga að með tekjum í
þessu sambandi er einkum átt við reglulegai' tekjur af sölu á vöru og þjónustu
sem skattskyldar eru samkvæmt B-lið 7. gr. SL. Kostnað sem gengur til að afla
eigna er því almennt óheimilt að draga frá tekjum heldur ber að eignfæra hann.
Þessi aðgreining á milli tekjuaflandi og eignaaflandi kostnaðar tekur þó ekki til
vaxta. Má því jafnt draga þá frá tekjum hvort sem þeir ganga til að afla tekna
eða eigna.
7. EIGNARSKATTLAGNING
Við gerð valréttarsamninga, sem ólokið er í árslok, ber útgefanda að eignfæra
þóknunina sem fyrir fram innheimtar tekjur. Á sama hátt ber eiganda að skuld-
færa þóknunina sem fyrir fram greidd útgjöld. Engin heimild er til að gjaldfæra
eða tekjufæra tekjur og gjöld sem yfirgnæfandi líklegt er að skattaðila muni
hlotnast eða verða fyrir í árslok en greiða á eftir áramót tiltekins árs.51 Hvað
eignarskattsskyldu annarra afleiðusamninga varðar sýnist hins vegar bera að
miða eignfærsluna eða skuldfærsluna við raunverulegt efni hlutaðeigandi samn-
ings. Stafar það af því að slíkir samningar eru oftast skuldbindandi fyrir aðila
þegar við undirskrift. Sé um að ræða almennan ákvæðissamning sem gerir ráð
fyrir afhendingu hinna undirliggjandi verðmæta eftir áramót einhvers árs ber
seljanda því að skuldfæra þau en kaupanda að eignfæra. Eins er þessu farið um
framtíðarlega vaxtasamninga. Semji aðilar hins vegar um mismunargreiðslu ber
aðeins að eignfæra eða skuldfæra fjárhæð sem til hennar svarar.
8. SKATTLAGNING AFLEIÐUVIÐSKIPTA í FRAMKVÆMD
Skattalög hafa ekki að geyma neinar reglur um skattlagningu afleiðuvið-
skipta eins og sagði hér að framan. Engai' leiðbeiningarreglur hafa heldur verið
settar af skattyfirvöldum um skattlagningu þeirra. Þá er ekki kunnugt um neina
úrskurði, þar á meðal bindandi álit, sem fallið hafi um efnið. Er því ekki gott að
segja hvernig einstaklingar og fyrirtæki, er stunda afleiðuviðskipti, telja þau
fram. Leiði afleiðusamningur til afhendingar á undirliggjandi verðmætum má
þó telja öruggt að afleiðan sé gerð upp og skattlögð saman með henni. Er fram-
kvæmdin því í samræmi við gildandi lög. Fari afhending ekki fram er skattlagn-
ingin hins vegar óvissari. Almennt má þó telja víst að hugmyndin um að afleið-
ur teljist sjálfstæðar eignir, sem gera eigi upp samkvæmt hagnaðar-/tapskerfi,
49 Sbr. 3. mgr. 1. tl. 1. mgr. B-liðar 30. gr. SL.
50 Sbr. 1. mgr. 1. tl. 31. gr. SL.
51 Um þessi vandamál í Noregi sjá Zimmer o.fl.: Bedrift, selskap og skatt, bls. 209-216.
232