Tímarit lögfræðinga - 01.10.2001, Síða 91

liggjandi verðmæti. Um skattlagningu afleiðna, þegar svo stendur á, fer því
samkvæmt sömu reglum og gilda um þau.
Það leiðir af ofangreindum reglum að greiða ber skatt af afleiðum áður en
hlutaðeigandi hafa hlotnast tekjur af þeim við nýtingu. Getur það valdið
greiðsluerfiðleikum og er því heimilt að veita undanþágur frá reglunni við sér-
stakar aðstæður. Er mælt fyrir um undanþáguheimildina í 2. mgr. 30. gr. og tek-
ur hún til fyrirtækja sem gert hafa afleiðusamninga til að tryggja kaup og sölu
á vörum og þjónustu, er þau hafa atvinnu af að selja, og geta sýnt fram á að
skattlagningin myndi valda þeim verulegum greiðsluerfiðleikum. Fáist undan-
þága frá lagareglunni sæta hagnaður og tap af afleiðum skattlagningu við inn-
lausn eins og þegar um sölu er að ræða.
Um meðferð taps af afleiðusamningum, sem sæta skattlagningu samkvæmt
gengishagnaðarlögunum, eru ákvæði í 31. gr. og 32. gr. og gegna þau annars
vegar því hlutverki að takmarka tapsfrádrátt fyrirtækja af fjármálalegum samn-
ingum, þar sem hið undirliggjandi verðmæti er hlutabréf, og hins vegar hjá ein-
staklingum. Frádráttur fyrirtækja á tapi af afleiðum, er hafa hlutabréf sem
undirliggjandi verðmæti, takmarkast við hagnað af sölu sams konar verðmæta
undanfarin fimm ár og má eingöngu draga það frá hagnaði af sölu sams konar
verðmæta. Er því ekki unnt að draga það frá öðrum tekjum. Nemi tapið hærri
fjárhæð er fyrirtæki þó heimilt að yfirfæra það á milli ára til frádráttar sams
konar tekjum er skattaðili aflar síðar, næstu fimm árin eftir að það myndaðist.
Þessar reglur gilda ekki um fyrirtæki sem stunda íjármálastarfsemi með kaup
og sölu verðbréfa svo sem afleiðna. Hliðstæðar reglur gilda um einstaklinga. I
því sambandi er þó litið á allar afleiður er sæta skattlagningu samkvæmt geng-
ishagnaðarlögum sem sams konar eign. Tap af ákvæðissamningi má því draga
frá kauprétti á hlutabréfum o.s.frv. Jafnframt er heimilt að millifæra ónýtt tap á
milli maka.
10.3 Noregur
í Noregi er gildandi reglur um skattlagningu afleiðna að finna í 43. gr. A
tekju- og eignarskattslaganna.66 Ber greinin yfirskriftina Finansielle opsjoner
og fylgja henni fjórar greinar, 4i.gr.A-l til 41. gr. A-4, þar sem kveðið er á um
ákvörðun tekna af umræddum verðmætum.67
í 43. gr. A er afmarkað til hvaða samninga reglumar taka og samkvæmt
henni einskorðast skattlagningin við fjármálalega valréttarsamninga (finansi-
elle opsjoner) en með því er átt við samning, skráðan eða óskráðan í kauphöll,
þar sem útgefandi veitir eiganda rétt en ekki skyldu til að kaupa eða selja eitt
eða fleiri af undirliggjandi verðmætum: hlutabréf, magnskuldabréf (mengde-
gjeldsbrev), gjaldmiðil, gengisskráð fjármálaleg tæki eða breytilegar tilvísunar-
stærðir. Undanskilið skattlagningu samkvæmt þeim em því venjulegir og staðl-
66 Lög þessi eru nr. 8 frá 8.11. 1911 og heita: Lov om skatt av formue og inntekt (skatteloven).
67 Ákvæði þessi voru lögtekin með lögum nr. 62 21.12. 1990.
239