Búnaðarrit - 01.01.1928, Blaðsíða 160
154
BÚNAÐARRIT
Evrópa, RúmeDÍa og SuSur-Rússland eða jafnvel vestur-
hluti Asíu. Parsóttirnar hafa venjulega komið frá Rúss-
landi og Rúmeníu, haldið áfram gegnum Ungverjaland
og Austurríki til annara Mið-Evrópulanda og þaðan í
allar áttir um álfuna. Stundum, en þó miklu sjaldnar,
viiðist farsóttin koma frá Afríku og breiðast þaðan yfir
Suður-Evrópu — einkum ítaliu — og halda síðan áfram
land úr landi um alla álfuna. Veikin hefir verið þekt í
aldaraðir. Hinar fyrstu ábyggilegu lýsingar á veikinni
eru frá 1514, og frá þeim tíma og til þessa dags er
hægt að fylgja slóð hinna mörgu farsótta, sem gengið
hafa yfir álfuna. Fram eftir öllum öidum, meðan þekk-
ing og samtök voru af skornum skamti, gekk gin- og
klaufaveikin í st.órum sjúkdómsbylgjum um álfuna, sem
bieiddust út með ægilegum hraða, sýktu öll dýr, og
jafuvel stundum menn, sem gátu tekið veikina, og Ijetti
síðan skyndilega af, er allur bústofninn var orðinn gegn-
sýktur, og eugin dýr framar eftir, til þess að t.aka á
móti býkiefninu. Orsökin til þess var sú, að sýkin gerir
dýrin, sem sýkst hafa, ónæm (immun) um stundarsakir.
Ónæmi þetta varir mjög mismunandi lengi, frá fáeinum
vikum til jafnvel fleiri ára. Síðustu áratugina hefir sýkin
hagað sjer nokkuð á annan veg. Hún fer mikið hægra
yfir löndin, sjúkdóms-tímabiiin eru orðin miklu iengri
en þau voru áður og mikið skemmra líður á milli sjúk-
domsbylgjanna. Á meðan heimsstyrjöldin stóð yfir og
síðan henni Jauk, hefir veikin stöðugt geysað um Mið-
Evrópu, og er nú orðin landlæg í flestum löndum í
þessum hluta álfunnar. Ástæðan til þess, að sýkin fer
nú hægra yflr iöndin en áður var, en dvelur aftur á
móti lengi i hverju landi, er fyrst og fremst sú, að nú
er tafið fyrir útbreiðslu sýkinnar eins og unt er, með
niðuiskuiði, sóttkvíunum og samgöngu- og flutnings-
höftum. Með þessu móti er sýkinni nokkuð haldið í
skefjum, þannig að nú kemur það tæplega fyrir, að hún
nái til nærri allra heimila í einhverju landi eða lands-