Dvöl - 01.04.1941, Síða 40

118
DVÖL
þýða þarna: mílli morguns og
kvelds. í sveitum er sagt, til dæmis:
Kýrin mjólkar í mál svo eða svo
margar merkur (eða lítra). Konan
gengur á engi milli mála. Hitt er
annað mál og skilst hvarvetna, að
eitt og annað fari milli mála,
sem skolast í meðferð, eða menn
greinir á, hvort rétt sé eða rangt.
Kvæði St. G. St. hefir þetta heiti af
því, að hann viðar að sér efni
kvæðisins milli mála, eða yrkir þaö
mála milli. Egill Skallagrímsson
talar um „málþjóns morginverk“.
Skáldin fara í orðaleiki á ýmsar
lundir.
*
Ég drap á það áðan, að þetta
kvæði væri ferðakvæði. Ég gríp á
lofti fáein brot úr því, til að vekja
athygli á skyggni höfundarins, eða
skarpskyggni, sem bólar á aðeins,
en á svo mikið undir sér, að furðu
sætir, ef athygli er beitt og það
túJkað, sem er undir niðri og uppi
yfir yfirborði því, sem hvarflað er
um í hendingskasti. — En þó að ég
blandi mjöð St. G. St. með vatni úr
bæjarlæk mínum — mér til dægra-
dvalar — er eigi víst, að betur sé
farið en heima setið,
Læt ég svo St. G. grípa í streng-
inn:
.... Við förum saman, fámenn sveit,
þau furðulönd að sjá,
sem hafa ei’ við mannheim mök,
sem móðan hvílir á.
Við mælum fárra mílna rönd
af margra rasta geim,
sem jaðrar eins og ósiglt haf
’inn yzta vestur-heim.
Furðulönd, sem hafa engin mök
við mannheim, draga nú til sín
fjölda fólks úr þéttbýlinu við hafn-
irnar. Það er nú móðins. Sá farald-
ur er þó ekki í þjónustu lífsins, þeg-
ar hann fer um þær stöðvar, sem
skáldið góða lýsir með þessum orð-
um: „Þar er ei nema eldur og ís. ..“
St. G. St. tekur undir sig hvert
stökkið af öðru í þessu kvæði, frá
auðninni til mannlífsins, og mun ég
nú rökstyðja þessa fullyrðing með
ígripum til kvæðisins.
í okkar ferð er sumarsól,
en suðrið er þó gleymt.
Um norðuráttar huliðsheim
er hugsað, fræðzt og dreymt....
Þann huliðsheim hafa landkönn-
uðir síðan rannsakað.
Um grenidal, við espi-ás,
en engra vegamót,
við höfum elt, um langa leið,
úr landi þotið fljót.
Nú þroskast korn í karga-hyl
og kot á broti er reist.
í landnám fyrsta frumbýlings
sú Forná hefir breytzt.
Margur lesandi, sem gleypir þetta
erindi, mun hrista höfuðið og
spyrja: Hvað er maðurinn að fara?
Hvernig er unnt að elta langa leið
fljót, sem er farið, þotið úr landi?
Og hann segir, að þessi Forná hafi
nú breytzt í landnám frumbýlings!
En skáldið hjálpar skilningi, sem
vill átta sig:
Nú flokkast hjörð í flúðum þar,
sem fiskur áður svam,
og bundið tjóðri stendur stóð,
þar strengir ruddust fram.