Dvöl - 01.09.1944, Page 47

DVÖL
189
Nóbelsverðlaunaakáldið 1944
J(»haiiiies V. Jensen
A hverju ári, er líða tekur að
hausti, fer forvitni manna að knýja
fram getgátur um það; hver hljóta
muni bókmenntaverðlaun Nobels
það sinn. En nokkur undanfarin
ár hafa engin Nobels-bókmennta-
verðlaun verið veitt. En nú í haust
voru þau veitt á ný og hlaut þau
danska skáldið Johannes V. Jensen.
Að hljóta Nobelsverðlaun er einn
hinn mesti heiður, er skáldi getur
hlotnazt. Sænskur verkfræðingur
að nafni Alfred Nobel (f. 1^32 og d.
1896) gaf í erfðaskrá sinni 30 millj.
króna til sjóðstofnunar, og skyldi
vöxtum sjóðsins varið til verðlauna
handa þeim, „sem á undanförnum
árum hefðu unnið mannkyninu
mest til heilla.“ Skyldu verðlaunin
vera í fimm flokkum: 1. Fyrir upp-
götvanir á sviði eðlisfræði, 2. Fyrir
uPPgötvanir í efnafræði, 3. Fyrir
hfeðlisfræði og læknavísindi, 4.
•P’yrir bókmenntaafrek og 5. fyrir
störf í þágu friðar og bræðralags.
Fyrstu Nobelsverðlaunin voru
veitt árið 1901. Sá, er fyrstur hlaut
bökmenntaverðlaun Nobels var
franska skáldið R. F. A. Sully-
hrudhomme.
Aðeins ein manneskja hefur hlot-
ið tvenn Nobelsverðlaun. Er það
Pólska konan Madame Marie Curie.
Hlaut hún þau fyrir afrek í eðlis-
fræði og efnafræði.
Johannes V. Jensen er fæddur
20. janúar 1873 í svieitaþorpinu
Farsö í Vesthimmerland. Hann er
því fjörgamall maður, eða 81 árs
að aldri, er hann hlýtur þennan
heiður. Faðir hans var dýralæknir,
en móðir hans — að sögn hans
sjálfs — „af vendilskum ættum og
veitti nýju blóði inn í ættina, sem
verið hafði józkir bændur svo langt
aftur sem vitað varð.“ Á barnsaldri
var Johannes tíður gestur við stokk
afa síns, sem á yngri árum hafði
verið víðförull mjög. Gamli mað-
urinn var frábær söguþulur og
sagði drengnum ógrynni af kyn-