Valsblaðið - 01.05.2004, Blaðsíða 44

Af spjöldum sögunnar
UppáÖSkU
Eftir Lárus Hdlm og Þorstein Haraldsson meö aðstoð Nikulásar Úlfars Mássonar
í síðasta Valsblaði var sagt frá fyrstu
völlurn Vals vestur á Melum. Þar var Val-
ur nokkru fram yfir það að bæjarvöllur-
inn á Melum var tekinn í notkun árið
1926. Melavöllur hét hann og var nærri
þeim stað sem Þjóðarbókhlaðan stendur.
Reykjavíkurbær byggði hinn nýja Mela-
völl og á honum áttu sama rétt til æfmga
öll félögin fjögur (KR - Valur - Víkingur
og Fram).
Eins og frá var sagt í síðasta þætti var
þessi völlur byggður inná þriðja völl
Vals sem varð þá að hopa nokkuð til suð-
urs, en hélst þó við lýði enn um hríð,
sennilega ein sjö ár.
Eitthvað hefur Valsmönnum þótt að
sér þrengt á Melunum, því 1932 fékk
Valur leyfi til að ryðja nýjan völl. Þessi
nýi völlur stóð við Haukaland við enda
Öskjuhlíðar, þar sem nú eru hótel- og
skrifstofubyggingar Flugleiða. Hauka-
landið var stórgrýtt og óslétt, en baráttan
fyrir því að eignast eigin völl sat í fyrir-
rúmi. Með handafli, samstilltu átaki og
góðum félagsanda tókst að ljúka verkinu
og Haukalandsvöllur var vígður á 25 ára
afmæli Vals, 11. maí 1936 - Valsmenn
héldu daginn hátíðlegan með því að mar-
séra með fána og lúðrasveit frá húsi
KFUM við Amtmannsstíg inn allan
Laugaveg og þaðan eftir „Snorrabraut"
að Haukalandi.
Melavöllurinn var fyrir æfingar meist-
araflokka í fótbolta. Tvö og tvö félög
skiptu vellinum með sér hvern virkan
dag, eða kvöld öllu heldur, því yfir dag-
inn voru allir í vinnu. Melavöllurinn var
líka fyrir frjálsar íþróttir og keppni fót-
boltafélaganna. Það var því oft að æfing-
ar féllu niður. En hvar var ungviðið?
Eins og fyrr segir áttu Valsmenn sinn
völl við hlið nýja Melavallarins og var
hann notaður bæði til æfinga og keppni,
einkum af 2. og 3. flokki. Þeir sem yngri
voru hösluðu sér aðra velli og nær heim-
ilum sínum.
Meðfylgjandi þessari grein er skipu-
lagskort af Reykjavík árið 1930 - Ungir
KR-ingar höfðu völl á Rólutúni sem var
opið svæði nrilli Túngötu og Sólvalla-
götu. Valsmenn og Framarar spiluðu
„Uppá Ösku.“ Framarar bjuggu, eins og
kortið sýnir, norðan Grettisgötu, en
Valsmenn komu úr Þingholtunum og
„Heiðna liverfinu" (Freyjugata, Loka-
stígur, Þórsgata, Baldursgata o. s. frv.),
en bæði lið æfðu og kepptu „Uppá
Ösku,“ gömlum öskuhaugi, á svæði
sem markast, eins og kortið sýnir, af Eg-
ilsgötu, Snorrabraut, Sundhöllinni og
Barónsstíg. Hélst svo fram eftir öldinni,
a. m. k. þar til Valur eignaðist Hlíðar-
enda árið 1939. Valur var eins og kunn-
ugt er deild í KFUM, en það voru hin
félögin ekki. Eigi að síður voru margir
þeirra félagsmanna sr. Friðriks drengir
og félagar í KFUM. Strákarnir „Uppá
Ösku“ höfðu með sér félag sem hét
„Þrándur“ og skipti í því félagi engu
hvort um var að ræða Framara eða Vals-
menn. Vesturbæingar höfðu með sér fé-
lögin „Héðinn" og „Baldur“. Þorsteinn
Einarsson á Blómsturvöllum segir frá
því í viðtali við Frímann Helgason í
gömlum Þjóðvilja þegar Austur- og
Vesturbæingum laust saman; hann
minnist orrustu sem átti sér stað á Geirs-
túni, fyrir vestan Garðastræti: „Var þar
samankominn hópur Vesturbæjarstráka,
og höfðu í höndunr alvæpni, sem voru
aðallega spýtur alllangar. Mun Austur-
bæingum hafa borist fregn um að þar
væri álitlegur hópur samankominn og
munu þeir hafa hugsað sér að leggja til
atlögu við þá. Vitum við ekki fyrr en
ískyggilega stór hópur stráka kemur upp
Grjótaþorpið, fara þeir laumulega og
fikra sig fram hjá húsum þar og láta þau
skýla sér sem mega. Þegar þeir koma
upp fyrir Grjótaþorpið þéttist hópurinn,
og var ekki árennilegur á að líta. Margir
höfðu alllangar spýtur og lagvopn. Aðrir
höfðu fengið sér pjátursverð sem voru
hin glæsilegustu og blikaði á þau fagur-
lega, en það var varla nema að sýnast,
því þau dugðu illa og bognuðu og ónýtt-
ust við fyrstu högg... Er ekki að orð-
lengja það, að saman sigu fylkingar og
varð af nokkur vopnagnýr og barsmíðar,
sem stóð nokkra stund. Höfðu þá ýmsir
brotið vopn sín og allur gláns farinn af
„pjátur“sverðunum. Þegar menn höfðu
gefið orku sína með útrás um stund
hætti bardaginn, að því er virtist án þess
að annarhvor hefði sigrað eða legði á
flótta, og fór svo hver til síns heima."
Allir voru þeir góðir drengir. Góðir sr.
Friðriks drengir og aðalskemmtun þeirra
var að fara í KFUM á sunnudögum og
hlusta á sr. Friðrik þýða- og lesa upp
Tarzan.
Eins og sjá má af tveimur fyrstu þátt-
um þessara greina var Valur borinn í
heiminn sem andleg hreyfmg. Hann
hneigðist til hernaðarhyggju snemma á
þriðja áratug aldarinnar og varð loks
kapítalisti með landakaupum á Hlíðar-
enda árið 1939, en frá því segir í næsta
Valsblaði.
Þessi grein sem Þorsteinn Haraldsson
og Lárus Hólm hafa tekið saman með
aðstoð Nikulásar Úlfars Mássonar og
Kristjáns Ásgeirssonar, sem vann kortið,
er byggð á viðtali þeirra við Sigurð
Ólafsson og minnispunktum Gísla Hall-
dórssonar fyrrum forseta ÍSÍ. Þá er enn-
fremur vitnað til viðtals Frímanns Helga-
sonar við Þorstein Einarsson, verkstjóra
og knattspymumann í KR.
Sjá kort í miðopnu með hveifaskipt-
ingu árið 1930.
44
Valsblaðið 2004